Her zaman kanayan yarası olmayan bir yazar, benim için yazar değildir.Gururdan dolayı merhamet görmek istemiyorsa yarasını saklamayı tercih edebilir, ama onsuz olmamalı.
---
Böyle bir geceyi ben 1931 Ağustosunda, Woyzeck'i ilk kez okuduğumda yaşadım.Bir önceki bütün yıl boyunca Körleşme'de yaşamıştım.İnzivaya çekilmiş bir hayattı o, bir çeşit angaryaydı; o yıl normal olarak olup biten her şey uzaklaştırılmıştı.Ama işte Kien, kitaplarıyla birlikte kendini yakmıştı, anlaşılmaz bir şekilde kendi kitaplarımı o kaderin içine çekilmiş hissettim: bu, Kien'e kitaplara dokunma izni verişimin suçu muydu, kendi kitaplarımı onunkiler için kurban etmem hakseverlik miydi?Her ne ise, benden gizlendiler ve ben kendimi yanıp kül olmuş ve kör olarak kendi yarattığım çölde buldum.
---
Senin için çaresiz bir dert olan, onun için bir seanstır.
---
Her şeyi birbiriyle ilişkilendiren edebiyatçılar benim için çekilmezdirler.
---
Ölümü intiharla disipline edeceğini öne süren şu B.! En iyi şeyin ölüm olduğuna herkesi inandırmadan önce kendini öldürmüyor.
---
Hicivci, cezanın doğasını değiştirir.O kendini yargıç olarak görevlendirir, ama ölçüsü yoktur.Yasası, keyfiliktir ve abartıdır.Kırbacı sonsuzdur ve en ücra fare deliğine kadar uzanır.Oradan kendini hiç ilgilendirmeyen bir şey çekip çıkarır, ve başlar kırbaçlamaya, sanki kendi haksızlığının öcünü alır gibi.Etkisi, insafsızlığındadır.Asla kendini denetlemez.Kendini denetler denetlemez, hali bitiktir, kolları halsizleşir, kırbaç elinden kayar.
---
"Hayat Bilgisi" pek bir şey değildir ve yaşamadan sırf romanlardan da , mesela Balzac'tan öğrenilebilir.
---
Gogol'ü canlı tutan, onun kalpsizliğidir.Bu, onun korkusu kadar büyüktür.Bundan sıyrılmak için alay eder, ama korkusu asla dinmez.
---
Belirtmek gerek: Tolstoy 82 yaşına kadar yaşadı.Dostoyevski ise yalnızca 59..23 yıl çok uzun bir zamandır.Tolstoy daha 1887'de ölmüş olsaydı gerçekten var olabilir miydi?
Ömürlerdeki haksızlığı görmemek çok imkansız.
---
Sanatı mesafesizliğinden oluşan edebiyatçı: Dostoyevski!
---
Dostoyevski beni "manzaralar"dan korumuştur.
---
Ben Freud olsaydım, kendimden kaçardım.
---
"Ben yalnızca aşağı bölgelerde nefes alabiliyorum" Robert Walser'in bu cümlesi, edebiyatçıların kader cümlesi olabilirdi.
---
Kafka'nın karmaşaları, bakış açısından gelmedi.Onun katılığı, bağımlılık katılığıdır.Kendini uzaklaştırmak için Taoist olur.
---
Vaazlar mümini gururlandırır.Kafka vaazdan vazgeçer.Babasının öğütlerini iletmez; ilginç bir suskunluk, onun bu en büyük meziyeti, oğullara babalardan intikal eden öğütler zinciri mekanizmasını kırmasına izin verir.
...
Asla bir Tanrı olmak istemeyen Kafka, hiçbir zaman da bir çocuk değildi.Bazılarının onda ürkütücü buldukları ve beni de huzursuz eden şey, onun sürekli yetişkin halidir.Emir vermeksizin, ama oyun da oynamaksızın düşünür o.
..
Kafka'yı okurken kimden böyle utanıyorsun?-Sen kendi gücünden utanıyorsun.
Kafka'nın önünde bu bitmek bilmez küçülme:
Önüme geleni yediğim için mi? (Ben ne yediğim üzerine hiç kafa yormamışımdır)
Benim yapamayacağım şekilde dakikliğe özen gösterdiği için mi? (ben sadece abartılarımın dakikliğini bilirim)
Mutlu olabildiğim ve bundan kaçınmadığım ortaya çıktığı için mi?
Kendinde bir tek iyi şey görmek ona izin verilmediğinden mi? (bense iyi şeylerle donanmış haldeyim)
Onun hastalığı mı bulaştı bana da, şimdi kendimden nefret etme tarzımı onunkiyle değiştirdim?
Kafka'dan gelen bir esinti: Sanki tınlayan bir zayıflık.Ama bu bir zayıflık değil; bu, öbür taraftan vazgeçme; bundan arta kalan ise vazgeçmenin tınısı.
---
Musil: O kırk yıl boyunca kendi içinde yerleşip kaldı ve içinde tutuklu olarak da öldü.
---
Susturulmuş insanlar hakkında yargımız olmaz.
Elias Canetti
Biricik olana ilişkin deneyim, bilinenin sınıfına dahil etmek olur.Şurada , önümde, sudaki sazların arasından sırılsıklam ve koca boynuzlarıyla doğrulan manda, zoolojik açıdan çoktan belirlenmiştir, şu türün ve alt-türün bir örneğidir.Latince terim o uzmanlık alanına ait kitaplar hazırdır, kitabı açıp bakarım ve mesele biter.Ama manda harekete geçip bana doğru gelirse, iş değişir.O zaman türe ilişkin soru uçup gider, o zaman hayvan, bir defaya özgü bir şey olup çıkar, şimdi o, ad takılamayan bir şeydir.Bir ölüm ve yaşam sorunu söz konusudur.Üstesinden gelinmesi gereken bir şey vardır...Canetti korumasız kalır.O, manda ile ne sınıflandıran bir zoolog olarak, ne de kemik yapısını değerlendiren ve pazar fiyatını belirleyen bir tüccar olarak karşılaşabilir.Dev hayvan ona doğru saldırır ve Canetti bu saldırının üstesinden gelmek durumundadır.
Peter Von Matt
Edebiyatçılar Üzerine
Elias Canetti
Çeviren: Gürsel Aytaç
