Çocukluğumuzda, Dünya Kupası başlamadan önce
gazetelerin verdiği kupa tanıtım dergilerini, futbolcu çıkartmalarını
titiz bir koleksiyoncu gibi toplar; maçların skorlarını, iki noktanın
adeta bizlere verilmiş bir görevi hatırlatmak için boş bırakılmış
sağ yanına nakış gibi işlerdik: 1-2, 0-0, 3-2...İkinci turlarda sadece
skoru değil, takımların isimlerini de yazmak gerektiğinden sorumluluk da
turlarla orantılı olarak artıyordu..Elemelerde bir sorun çıkması
halinde, Fifa'nın bizim tuttuğumuz çeteleye başvurarak sorunu çözeceğini
sanmak gibiydi, geçiştirilemezdi...
Ve 2014, Brezilya..Pozisyonların
takibinde dahi zorlandığını hissediyor insan.Peter Handke'nin "Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi" gibi, oldukça ayrıntılı bir endişe..."Şutu
beklemiyordu, topu bacaklarının arasından kaçırdı.” Bu cümleden önce de
kalenin arkasında durup kendisini huzursuz eden fotoğrafçıları
düşünmüştü.Daha önce de: “Arkasında biri durakalmıştı; ama sonra sadece
köpeğine ıslık çalmıştı.Ya bu cümleden önce…"
Bu arada Trt 1'de Fransa-Honduras maçı oynanırken, ekranın köşesinden kaybolan bayraklı
skorbordun, dakikalarca Trt 3 ekranlarında çıkması Trt'nin algılarla top
çevirmesinin bir güzel örneği oldu..
2 Temmuz 2014 Çarşamba
noi albinoi, aim for a smile
aim for a smile, slowblow, noi albinoi
"sana insanlar gösterecektim, hayatlar
kıpırdama çekiyorum denmemiş fotoğraflar"
yoksulluk lekesi, nurdan gürbilek

Ama bugünün karanlığına işaret eden Tuğcu değil, Orhan Kemal'di. Kavşaklarda araba silen, kâğıt mendil satan, lokanta önlerinde karınlarını doyurmamızı bekleyen sokak çocuklarına yakından bakın: Orada tam kaybedecekken başarıya koşan Tuğcu çocuğunu değil, ('Suçlu'da Cevdet'i anlatırken kullandığı sözcüklere söylersem) 'mosmor öfkesiyle' Orhan Kemal çocuğunu göreceksiniz. Bir zamanlar Aslan Tomoson, Lefter, Frank Sinatra, Beniamino Gigli olmayı hayal eden, bugünse İbrahim Tatlıses, Rambo, Ronaldinho, Polat Alemdar olmak isteyen, karınlarını doyurmaya çalışırken başları eğilmesin diye diklenerek dilenen çocuklar. bir Orhan Kemal hikâyesinden çıkmış gibiler. Tek farkla: Bugünün varoş çocuklarının, yoksul çırakların, göç mağduru çocukların 'Sokakların Çocuğu'ndaki çocuksu 'Kırmızı Eşarp Çetesi'yle, 'Arkadaş Islıkları'ndaki 'serseri mayın'lıkla yatışması imkânsız artık.
Nurdan Gürbilek
Bir+Bir Dergisi
Mayıs 2013
serçelerin şarkısı, ömer erdem
Her kuşun bir iklimi, bir
mevsimi vardır ya, o iklim ve mevsim üstü bir varlıktır. Ne göç eder ne
de sadece bir mevsimde görünür.
Kırlar kadar şehirler, köyler kadar kasabalar, bahçeler kadar bostanlar, yol kenarları kadar su başları, metro istasyonları, havaalanı çatıları, hasılı hayatın ve insanın sığdığı, sığındığı her yerde gölgesi vardır. Lakin, koca dünyamız, beyhude ömrümüz, eğip bükmeye, evirip çevirmeye, doymak bilmez iştiha ile şehirler yanına şehirler, kentler üstüne gökdelenler dikmeye çok düşkün insan soyu, bu tutumuyla ona da çoktan zarar vermeye başlamış. Geçenlerde gazetelere yansıyan haberlere göre sayıları hızla azalmaktaymış. ‘Dostlar azalıyor’ başlığını taşıyan haber vardı gazetelerin birinde. Bir babaç (erkek), o ince tırnakları ile bahçe çitine konmuş, hafifçe gagasını aralamış, kalın boynunu içe çekmiş, kuyruğunu da geriye öylesine uzatıvermiş… Dostça nazar ediyor dünyaya anlayacağınız.
‘Koca binaların yanındaki küçük çalıların içinden ya da pencerenizin önünde öten, baharı insanlara duyurmaya çalışan serçeler her geçen gün azalıyor. Doğa Derneği, son 3 yıldır, onların yok oluşuna dikkat çekmek amacıyla 20 Mart Dünya Serçe Günü kapsamında etkinlikler düzenliyor. Doğa Derneği, bu yıl da tüm doğa gönüllülerini, serçeleri saymaya ve Türkiye’nin kuş gözlem verilerinin toplandığı Kuşbank veritabanına (http://kusbank.org) üye olarak serçe kayıtlarını burada toplamaya davet ediyor.’ Bu kısa haberi okurken bir yandan gülümsemedim değil. Belli ki haberi yazan muhabir ne serçeyi biliyor ne de kuşları. Gerçi onları dost olarak nitelemek gibi bir güzellik de düşünmüş. Bu ayrı. Lakin koca binalar, küçük çalılar, pencere önleri, hele baharı insanlara duyurma misyonu kelimenin tam anlamıyla boşlukta, serçenin ruhundan uzakta… Çalıda ne işi var serçenin? Pencere önleri ise başka.
Bilmezler ki o ilkin mevsim ve iklim üstüdür. Hem kışın hem baharın, yaz kadar sonbaharın da hakimidir. Hiç değişime uğramamış cüssesi, özenilesi bir içgüdü ile o yavrudan bu yavruya aktarılan sekiş kabiliyeti, yem bulma ve beslenme becerisi, belki de asıl önemlisi savaşmayı hiç sevmeyen engin barışçılığı ile o bambaşka bir evrendir. Hiçbir zaman bir martının, bir karganın, bir şahin veya atmacanın savaşçılığını göremezsiniz. O adeta sadece kendisini korumaya ve yaşatmaya adanmıştır. Ürkektir. Çabuk doyar. Çok uçar. Yorulmaz. Yormaz. Eğer çarpan bir yüreğe, eğer merhamet ve inceliğe ve eğer insan kalbinin bir kuş haline bürünmüşlüğüne bir isim vermek gerekseydi onun adı serçe olurdu. Zaten bir kişi kalbinin kuş gibi attığını söylüyorsa bilin ki serçeyi işaret ediyordur. Ölümde bile, iyiler onun teni kadar hafiflemez mi?
Eski Osmanlı mutfağında, özellikle padişahların serçe etine gönül düşürdükleri sır değil. Taşrada da çoluk çocuğun, yaramazın haylazın gözü serçededir. Yetişkinlerin pek umursamadığı serçe, çocuklar için çoktan hayat baloncuklarına dönüşmüş, yakalayıp kovalamanın merkezi olmuştur. Ama o kadar değil. Serçe, neredeyse daha hilkat günlerinden beri insanla beraber olduğu için onun huyu kadar tıynetini de biliyor olmalı ki, kendisince nitelikler kazanmış, döne seke, uça kona çareler üretmiştir. O sebepten zordur serçeyi yakalamak. Uçtukça, kaçtıkça çocuğun adrenali yükselir, yemin oranı artar, tuzağın rengi değişir, taşın, sapanın hızı artar. Nafile, çok kere nafile. Serçe, gücünü o çevik sekişinden ve uçucu kaçışından alır. Kışta, kar ortasında, yaz sıcağında su başında tedbiri hiç elden bırakmaz. İnsan kadar diğer canlıların ne yapacağı hiç belli olmaz. Bunu bilmiştir. Öğrenmiştir evvelden.
Serçeler en çok sonbaharda düğün yaparlar. Kışın sert günleri atlatılır, baharın vaadi geçiştirilir, yazın nimeti nimet bilinir fakat sonbahar hasadının kimseye görünmeyen tohumları onların bayramı olur. İşte o zaman sararmaya yüz tutmuş kavak gölgelerinde, harman yerlerinde, bozulmuş ekin tarlalarında, bağ ve bahçelerde serçe gününü gün eder. Bölük dalga dolaşmaya, sanki gövde gösterisi yapmaya koyulur. Hemen her yemi arayıp bulmasında, onu deşip çıkarmasında kendisine özgü temizliği de vardır. Temiz kuştur. Yıkanmayı, çırpınmayı... Dalıp çıkmayı sever. Bir su birikintisine, bir çeşme başında, o ürkek ve kaçkın haliyle, biraz da etlenmiş gövdesiyle dönüp çırpınan, su içip yıkanan serçeyi izlemeye doyum olmaz.
Doğa Derneği, serçelerin sayımını yapmayı ne kadar başarır bilinmez ama, serçelerin geleceği biraz da bizim hayat kalitemizle bağlantılı olmalı. Kimsenin umursamadığı, rakip görüp kişelemediği, sesini duyduğunda bunun zaten normal bir varlık gibi yanından geçip gittiği serçe, oysa tam da yaşamanın efekti, merhamet ve sevginin simgesi, varlık ile yokluğun dengesi, gözün cambaz oyuncusu hatta balkonun ve pencerenin sorgusuz ortağıdır. Bir kez olsun serçelerin şarkısı hepten silinip gittiğinde, şehir ve tabiat kuşlardan çalınıp zalimlerin eline geçtiğinde ne olur, ne olmakta, onu düşünmek gerekir. Onu duymak beklenir.
Ömer Erdem
29.03.2014
Zaman Gazetesi
faniliktir güzellikte kalıcı olan, ömer erdem
Dün
bir minik dal iğde kopardım ders dönüşü. Ne tuhaf. Yaşlanıyor muyum,
dikkatim mi zayıflıyor, bu bahar, iğdelerin çoktan açıp solduklarını
sanıyordum. Birkaç kez de yokladım hızla zihnimi.
Akılları baştan aldığını nereden bilsin?
Bahar iyiden bastırıp dışarıda coşunca, sınıflar çekilmez oluyor. Onca yoğun ve genç enerjiyi, ilgi ve dikkati düşürmeden, sıkmadan ama oradan buraya gezdirerek ve dersin içine sokarak bir arada tutmak kolay değil. Çıkmak istiyor herkes. Gözlerde bastırılmış oflayıp puflamalar. Tıpkı vakti gelip de daldan kurtulmak, sereserpe açılmak isteyen iğdeler gibi. Beyazın sardığı sarı borucuklar öylesine bir güzel düzenle diziliyorlar her biri koku orkestrasının sazları gibi tek ses, tek kokuda buluşuyorlar ki, ne diyeyim. Sen bilirsin işte. Fakat bir iğde, açtığını, insanların aklını başından aldığını nasıl ve nereden bilsin? Ben öyle, kurumsal tarih yayıncılığı kitapları satılan bir dükkana girmiştim ders çıkışı. Olur ya belki bilmediğim bir kitapla karşılaşırım. Umudum artar. Bilgiden dile, coğrafyadan zamana atlarım. Sıkıntımı çoğaltmaktan başka bir işe yaramadı. Kitaptan kaçılır mı? Bazen kaçılır. Bir kesif devlet ve memur kokusu omuzlarımdan aşağı bastırdı. Bir süre nefesimi içimde tutmuşçasına hızla dışarı fırladım… Hava rüzgârlı.
Böyle olur. Beklediklerinizle değil aklınızdan geçmeyenlerle buluşursunuz çarpılınca. Sen de yine o Anadolu seyahatlerinden birisine mi çıkmıştın? Dün geceki sesinde otel kokusu mu vardı? Bunu demedin. Ben hissettim. Sevdiğin yanında olmayınca otel odası mağaradan soğuk, ıssızlıktan daha geniş gözükür. Girmek için değil çıkmak için, kalmak için değil hep ayrılmak için sığınılır sanki oralara. Gerçi nice şehirde, otel köşelerinde ömür süren, evden kopmuş, evcilliğini yitirmiş fakat vahşi doğaya da dönemeyen hayvanlar gibi, onlar da var. Birkaçını tanımış mıydım, fotoğraflarını yoksa belgesellerini mi izlemiştim bunun da bir hükmü yok. Belki de ömrün bir kısmını öyle geçirmeli. Göze almalı. Otellere atılmalı… Otellerde yaşamalı.
Semt mi şehir mi, cadde mi sokak mı olacağına ya da bunlardan hangisi ise o olarak yaşayacağına karar verememiş, daha doğrusu karar verilmemiş hatta her tür yapılaşmaya uygun bu bölgede biraz yürüdüm. Solda genişçe bir arsa vardı. Nedense bu genişlik, bu boşluk bir gün işgal edilecek korkusu hep içimde. Ama henüz kepçe girmemiş, makineler çalışmamış, betonlar dökülüp demirler bükülmemişti. Bu bekleyişten cesaret alan kimi vişne ağaçları, erikler, elmalar, birkaç armut, hurma ve elbette iğde. İşte birdenbire o salkım şelalesinin o çiçek kümesinin içine düşüverdim. Çiçeklerin yüküyle sanki biraz daha eğilmiş dallar sadece gölge bırakmıyorlar yola. Kokular saçıyorlar. Gönül ipeği gibi seriliyorlar.
İğde kabuklarından kumaşlar mı diktim?
Sessizlik dolusundan bu koku patlamasına sığınırcasına durdum, bekledim. Ne kadar bekledim. Çocukluğuma kadar mı bekledim? İlk gençliğin hayal kuyularına mı eğildim? İğde dallarının kahve kırmızısı ince kabuklarından kumaşlar mı diktim, bunun da önemi yok. O oradaydı. Eğilmişti. Dur. Dur. Dur diyordu. Yolcu musun, in mi yoksa cin mi? Akıl bastonun mu var yoksa soru fabrikaların mı? Neyse dur! Bu koşuşturmanın kara dumanı biraz dinsin.
Bütün bunlar dün olmuştu. Dün deyince kısa bir zamanı çağırır gibiyiz oysa bir düne neler sığmaz ki? İşte bu yüzden sabah metro istasyonundan çıkarken, anahtarımı unutmuş olabileceğim korkusuyla çantamın ilk gözüne el attım. İlkin yabancısı olduğum solgun ve yumuşak bir şeylere dokundum. Yabancılık. Dokunuşun da hafızası var ve bildiği olmayınca şaşırıyor. Çok pek çok kısa bocalamadan sonra koku imdadıma yetişti. Önümü aydınlattı, benim, ben dedi. O yükselen, görünmez dönüşüyle beni kucaklayıp saran koku olmasaydı? Ya olmasaydı?
Oydu. Bilerek. Özellikle küçük bir parça olarak kopardığım ve ön göze koyduğum iğde, gece boyu uyumuş, kendi içine çekilmiş fakat kokusunu kaybetmemişti. İlk fermuar açılımında, ilk havayla buluşmasında süzülüp burnuma kadar gelmişti. Hafızanın kapısını bir bayram çocuğu saflığıyla tıklatıyordu. Diyeceksin ki mini bir dal bunu nasıl yapsın?
Uyandım ve ikna oldum ya, bir kez daha, henüz iğdeler uçup gitmemiş, gözüm, yürüdükçe iğdelerde, iğde yapraklarında. Enginarın bütün saltanatıyla sofraları doldurduğu şu günlerde, ben de iğdenin mecnunu oldum, o duvardan bu köşeye onların peşine düştüm. Çok kısa sürecek onların da sakin lakin kışkırtıcı saltanatı. Daha dün nokta nokta serpilip veda eden erguvanlardan zihinde mor bir ışıktan başka bir şey kalmadı. Beyhudelik değil ancak dünyaya çivi çakma sevdası gütmeyen güzellik, o ağaçtan bu çiçeğe el verip geçiyor. Ben de şimdi sana bunları yazıyorum. Oralarda meyveler, erik ve kirazlar dalları doldurmuş olmalı. Bir yokluk var aramızda. Meyvelerin ve kokuların doldurmaya çalıştığı. Olsun. Faniliktir kalıcı olan.
Ömer Erdem
24.05.2014
Zaman Gazetesi
jin (2013), reha erdem
Jin, Reha Erdem
'ürkek ırmaklar'a,
ve
'imdat ateşleri gibi ürkek telaşlı'
kertenkelelere,
geyiklere,
kaplumbağalara,
yılanlara,
çekirgelere...
cebi delik, paul auster
Bizlere 'herkese özgürlük ve adalet' kavramını öğretmişlerdi; oysa gerçekte özgürlük ile adalet çoğu kez birbiriyle çelişiyordu.Para peşinde koşmanın adil olmakla ilgisi yokt; o konuda geçerli toplumsal ilke 'her koyun kendi bacağından asılır' görüşüydü.Bu piyasanın nasıl insanlıktan uzak olduğun u kanıtlamak istercesine, neredeyse bütün atasözleri de hayvanlar aleminden alınmıştı: kurtlar sofrası, insan insanın kurdudur, boğalar ve ayılar, batan gemiyi önce fareler terk eder, yaşamak güçlünün hakkıdır.Para, dünyayı kazananlar ve kaybedenler, sahip olanlar ve olmayanlar diye bölmüştü.Bu kazananlar için eşi bulunmaz bir düzendi, peki ya kaybedenler ne olacaktı?
---
Bu ödülün amacı günümüzün en büyük anti-kişilerini...dünyevi hırsların tümünü reddeden, zengin sofralarına sırt çeviren yetenekli kişileri tanıtmaktır.
---
Bu yarışmanın amacı başarısızlığı ödüllendirmekti.Sıradani günlük yılgınlıklar ve tökezlemelerin değil, görkemli düşüşlerin, kendi kendini sabote etmenin büyük örnekleri peşindeydim.Bir başka deyişle, en büyük olananaklardan en önemsiz sonuca ulaşmış; yaşama her türlü avantaj, her türlü yetenek, her türlü başarı olanağıyla başlayıp bir hiç durumuna gelmiş olan kişiyi seçmek istiyordum.
---
Görünürde bir yel değirmeni olduğu sürece onunla savaşmaya hazırdım.
---
Para uğruna kitap yazmanın karşılığı bu kadar ediyordu.
Cebi Delik
Paul Auster
---
Bu ödülün amacı günümüzün en büyük anti-kişilerini...dünyevi hırsların tümünü reddeden, zengin sofralarına sırt çeviren yetenekli kişileri tanıtmaktır.
---
Bu yarışmanın amacı başarısızlığı ödüllendirmekti.Sıradani günlük yılgınlıklar ve tökezlemelerin değil, görkemli düşüşlerin, kendi kendini sabote etmenin büyük örnekleri peşindeydim.Bir başka deyişle, en büyük olananaklardan en önemsiz sonuca ulaşmış; yaşama her türlü avantaj, her türlü yetenek, her türlü başarı olanağıyla başlayıp bir hiç durumuna gelmiş olan kişiyi seçmek istiyordum.
---
Görünürde bir yel değirmeni olduğu sürece onunla savaşmaya hazırdım.
---
Para uğruna kitap yazmanın karşılığı bu kadar ediyordu.
Cebi Delik
Paul Auster
the station agent(2003), freight train, joan baez
The Station Agent(2003)
"Diğer vasıtalar fazlalığı taşıyadursunlar, tren içimizdeki çokluğu, çocukluğu taşımıştır, taşıyıp durur.
O yüzden artık "yolculuk nereye?" diye
sormanın da anlamı yoktur.Yolculuk buraya kadardır..
Çocukluğu da, buharlı
yolculukları da emanete brakma zamanıdır."
Haydar Ergülen
kafka öykülerinden
Herkes kanuna göre ölüyor, değil mi?
---
Nil'in bizi aklayacak suyu yoktur.Yaşayan bedenlerinin yalın görüntüsünden daha temiz havaya, çöle kaçıyoruz; orası bu yüzden vatanımızdır.
---
Ölen her şeyin, önceden belirlenmiş bir çeşit hedefi, bir uğraşı vardır ve bu yüzden yıpranmıştır.
---
"Beyefendi nereye gidiyor?" Bilmiyorum" dedim, "Sadece buradan gitmek, sadece buradan gitmek.Sürekli buradan giderek hedefime ulaşabilirim." "Hedefini biliyorsun yani?" diye sordu."Evet" diye cevap verdim, "Dedim ya buradan gitmek, işte hedefim bu."
---
Benim talihsizliğim sallanan bir talihsizliktir, ince bir uçta sallanan talihsizlik, ona dokununca soranın üstüne düşer.İyi geceler efendim.
Franz Kafka
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)