Ölen ipekkuyruk kuşunun gölgesiydim ben
Pencere camının sahte mavisiydi kuşu katleden...
(Birinci Kanto)
---
Bir vakit ben, deli gençliğimde
Ölümden sonraki kurtuluşun herkesçe
Bilindiğinden şüphelenmiştim:
Bir şey bilmeyen sadece bendim;
Kitapların ve insanların büyük komplosu
Hakikati benden saklamaya yarıyordu....
(İkinci Kanto)
---
Tedbirler alabilmeyi: Ne yapmalı birden anlayınca
Genç ve korumasız bir genç kurbağa
Olduğunuzu işlek bir yolun tam ortasında;
Veya yanan bir ağacın altında
Bir ayı yavrusu olarak durduğunuzu,
Ya da bir papazın içinde kitap yiyen bir böcek olduğunuzu,
(Üçüncü Kanto)
---
Zaman büyümek demektir,
Ve cennette, büyümenin hiçbir anlamı yoktur.
(Üçüncü Kanto)
---
Sonsuz hayat-demek aslında bir dizgi hatası
(Üçüncü Kanto)
---
Olaylar vardır, tuhaf durumlar, zihne
Sinmgeci gelen, kayıp teşbihlere
Benzerler; başıboş, ipini koparmış,
Hiçbir şeye bağlanamayan.Bir kuzey kralı varmış,
Hapisten kaçışı umutsuz görünse de, başarıya
Ulaşmış; çünkü kırk adam varmış ona
Sadık.O gece kralın kılığına girmişler,
Her biri, kaçan kralı taklit etmişler-
---
Sahte aşk meleklerinden oluşan özel bir yıkım grubu var muhakkak-Şeytan'ın kutsal mekanlarda mide bulandırıcı kötülükler yapsınlar diye görevlendirdiği tombul, tüysüz küçük iblisler.
---
Küreklerine yaslanarak, ihtiyatla geçip giden büyük ekspres teni gözleriyle izleyen, göğsü bakır rengine dönmüş demiryolu işçilerinin terden parlamış mülayim yüzleri nasıl unutulur?
---
Öğrencilerin ödevlerinden bahisle: "Genellikle çok iyi niyetliyimdir (dedi Shade).Fakat affetmediğim bazı şeyler vardır."Kinbote: "Mesela?" "Gereken kitabı okumamak.Onu bir budala gibi okumak.İçinde simgeler aramak; örneğin, 'Yazar, yeşil yapraklar imgesini çarpıcı şekilde kullanmış, çünkü yeşil mutluluğun ve hğsranın simgesidir' Ayrıca, 'basit' ve 'samimi' kelimelerini övgü mahiyetinde kullanan öğrencilerin notunu feci şekilde kırma alışkanlığım var; mesela 'Shelly'nin üslubu her zaman çok basit ve iyidir' ya da 'Yeats her zaman samimidir.' Buna çok rastlanıyor; ne vakit yazarın samimiyetinden bahseden bir eleştirmen görsem, anlarım ki ya eleştirmen budalanın tekiymiş ya da yazar."Kinbote: "Ama bu düşünme tarzını lisede öğretiyorlarmış diye duydum?" "İşe oradan başlamalı.Bir çocuğa otuz konuyu anlatmak için otuz ayrı uzman gerekir.Çin hakkında hiçbir şey bilmeyen, enlemle boylamı birbirinden ayıramayan bezgin bir öğretmen, tutup da çocuğa pirinç tarlası resmi göstererek "İşte Çin budur" dememeli.
---
Her gün pisliklerin içinde eşelenip duruyoruz; tüm günahları sona erdiren günahımız belki affolunur.
---
Onlar bağlarken soylu ellerimizi
Dünyadan habersiz budalalarla alay edelim,
Ve sırf eğlenmek için, gözlerine tükürelim.
Müsaadenizle bu notu, hayli Darwincilik karşıtı bir özdeyişle sonlandıracağım: Öldüren, her zaman kurbanından düşük niteliklidir.
---
Ve hiç aldırmaksızın acıma,
Yavru geyiği bıraktı, kalbini aldı ama
---
Uzun sürebilseydi ömrü eğer,
Dışında zambaklar olurdu, içinde güller
---
680. Mısra: Lolita
Amerika'da büyük kasırgalara kadın isimleri verilir.Burada, dişi cinsiyetin öfkeli ve cadaloz olduğu ima edilmiyor; söz konusu kullanım daha ziyade, mesleki uygulamalara özgü.Mesela herhangi bir makine, onu severek kullanan kişinin nazarında 'dişi'dir; itfaiyecinin nazarında her alev parıltısı ("solgun" bile olsa!) dişidir; su, tutkulu tesisatçının nazarında dişidir.Şairimizin 1958 tarihli kasırgası için neden Linda ya da Lois yerine, az kullanılan -ve bazen papağanlara verilen- bir İspanyolca ismi tercih ettiği belli değildir.
---
725-728. Mısralar: Bay Shade...hepi toppu yarım bir gölge
Şairimizin kendine özgü bileşim sihrinin güzel bir örneği daha.Buradaki mahirane kelime oyunu, "gölge"nin aşikar eşanlamlarının yanı sıra, fazladan iki anlamı daha çağırıyor.Doktor, hem kendinden geçmiş haldeki Shade'in, kimliğinin ancak yarısına sahip çıkabildiğini söylüyor, hem de o esnada yarı yarıya hayalet olduğunu.Dostumu tedavi eden hekimi tanıdığım için, kendisinin böyle nüktedanlık gösteremeyecek denli sıkıcı biri olduğunu eklemeliyim.
---
Benzerlikler, farklılıkların gölgeleridir.Farklı insanlar, farklı benzerlikler ve benzer farklılıklar görürler.
Solgun Ateş
Vladimir Nabokov
