cibutili çocuklar, ayna, saim orhan

Ayna-Cibuti

Saim Orhan

En iyi Ahmet Uluçay anlardı belki; 

bidonları kesip kesip kamyon yapan o Cibutili çocukları.

hasta çocukların duası, ahmet uluçay

benim gökyüzümde kuşlar

kanat çırpmıyor artık

lacivert gecelerim

suya düşen kıvılcımlar gibi

söndü yıldızlarımız

siz, ulaşılmayan gene de benim olan

uzak dağ başları

pencerem sislere açılıyor hep

nerede kaldınız

aydınlık sabahları muştulayan ak horozlar

dönün rüyalarıma

geniş avlular, kuyuların çıkrık sesleri

dağ yolları, şen çıngıraklar

dönün rüyalarıma

yaz geceleri

ak çarşaflar, sabun kokulu, serin uykular

özledi sizi yorgun bedenim

komşumun küçük kızı

nerde o yaz geceleri, kiraz bahçelerinden

odama dolan türkülerin

dağlar ardında, uzak bir köyde

küçük bir çocuktum, kışlar uzundu

ambarlarımız dolu, ocak başlarımız sıcak büyülü

gece yarıları başlardı hayatı

masalların, efsanelerin

şeytan bilinmez, hangi kötülüğe koşardı dışarıda

sabahları yaralı kanatlarını sarardım

düşmüş meleklerin

kırlangıç sesleriyle uyandığım sabahlar

dönün rüyalarıma

tozlu yollar, kağnı sesleri, kaval sesleri

kırbaç şaklaması ve nal sesleri

dönün rüyalarıma

ben hasta bir çocuğum

sancım büyüktür değmeyin

yitirdiğim bir düştür, bin bir gece uykulara sığmayan

dokunsan uyanır

tutmak istersen, kül olur kanatları

avuçlarında bir kelebeğin

sancılar hep geceleri başlar

hasta çocuklar uyumaz hiç

yanar sabaha kadar pencereleri

ey dünyanın her dilden ninni söyleyen anneleri

dönün rüyalarıma

Ahmet Uluçay

kendimi zamansal ve mekânsal gurbette hissediyorum, yönetmen sineması, ahmet uluçay

Ben çocukluğuna ağlayan birisiyim hâlâ. Kendimi hem zamansal hem de mekânsal gurbette hissediyorum. Çocukluğum gitti ve geriye dönmüyor. Bir şekilde onu zapt edebilir miyim? O her an için benim cebimde kalabilir mi? Ve istediğim zaman ona dönebilir miyim? Yani fânilik insan olarak kaderimiz. Fâniyiz biz, öleceğiz bir gün ve her şey yok olacak. Mutlak anlamda yok olmayacak tabii, o yok olmadan söz etmiyorum. Bunun bir daha geri dönmemesi, elimizden akıp gitmesi, oradaki acziyetimiz. Belki beni sinema yapmaya iten temel neden bu.
---
Mutlaka her filmimde teknik bir kusur çıktı.En son filmde de "hiiii" diye bir ses vardı.Kamera bir arıza yaptı ve motor sesi girdi baştan sona kadar.Şeytan parmağını soktu.
---
Bethooven'a sormuşlar: "Sen bu parçada neyi anlatmak istedin?" Çalmış, "bunu" demiş. Tabii ki filmlerimde bir şey anlatmak istiyorum. Bir derdim var ve bunu kekeleye kekeleye de olsa anlatıyorum.
---
...Bu tür hikayelerle büyüdüm ben.Öyle bir köy...Güneş battıktan sonra o sokaktan geçme derlerdi.Ama geçersin oradan; bu kaşıntı gibi bir şey.Bir yerinizde bir yara çıka, hem kaşınır hem acır.Hem korkarsınız, hem o hikayeleri seversiniz.Herhalde böyle bir şey olsa gerek.Devamlı anlatırlardı: "Ya vallahi gördüm.şuradan geçti, şu tarafa gitti.", "Yav ne gördün?", "Şeytan gördüm" derlerdi.Böyle acayip bir dünyaydı bu; sinemanın kendisi.
---
Necip Fazıl'ın bir sözü vardı: "Bir kumarbaz, bir marangozdan daha fazla Allah'a inanır.Çünkü o görünmeyene güvenmiştir."Görünmeyen, görünenden çok daha ilgi çekici ya da bana öyle geliyor.

Yönetmen Sineması
Ahmet Uluçay

gariplik, ahmet uluçay, ayşe pay

Uluçay sinemasını en iyi tanımlayan şey, “garip”lik, “gurbet”te oluştur. Dolayısıyla o da, karakterleri de “garip”tir, “yerli”dir, ama bir başka “yer”li. Eşyanın katı, soğuk yüzü, katı bir gerçekçilik düşüncesi onun dünyasının dışındadır, uzağında değil. Zira uzak kavramı da onda katre katre açılan anlamıyla özleme, sevgiliye, düşlere, çocukluğa açılır. Uluçay,  zamanın, mekânın çatlaklarından hep başka bir diyara, başka bir dünyaya, başka bir âleme sızar; gayba, sonsuzluğa…Uluçay’ın Sihirli Lâmbası: Sinema Ayşe Pay

leyla'ya mektuplar, ahmet uluçay

“Leyla, biz böyle nasıl çocuklarız

Hep ateşler oynarız, ateşle oynarız

Gurbet, hasret, uzaklar

Kızgın çöller, kum fırtınaları

Ateştendir oyuncaklarımız

Leyla, biz böyle nasıl çocuklarız

(…)

Bak asırlardır yanlış anlatılmış ‘Leyla ile Mecnun’

Yanlış yorumlanmış hikayemiz

Kar leke götürmez

Tekzip ederiz (…)” [1]

1] Ahmet Uluçay, Leyla’ya Mektuplar (1), İkindiyazıları, Aralık 90, sayı 100.

saçayağı, ahmet uluçay

resim: ahmetcoka

1980'lerin başında yayınlanmıştır.
Ahmet Uluçay'ın 1980'lerin başında yayınladığı bir hikayesi...                        
SAÇAYAĞI 

Bizim mahallede seksenini aşmış üç tane dul komşu vardı. (Onları senin de tanımanı isterdim.) Bunlar, daracık, çıkmaz bir sokağın en dibinde, yerden bir karış yükseklikteki sekiye otururlar, kirmanlarını döndürerek peygamberlerden, melâikelerden konuşurlardı. Arada bir de, sokağın tozları içinde oynayan torunlarına göz kulak olurlardı.Bu kadınların öyle güzel muhabbetleri vardı ki!.. Kulakları ağır işittiği için, içlerinden birisi konuşurken diğer ikisi başlarını ona uzatırlar, saçayağı gibi olurlar; sonra gülümseyerek geri çekilir, kirmanlarını döndürmeye devam ederlerdi. Onların bu hâllerini gören, gizli bir şey konuştuklarını sanabilirdi.Bir gün bu kadınlardan biri hastalandı. İki gün hasta yattı. Üçüncü gün de, sessiz sedasız ölüp gitti. Çocukları, torunları, “Yaşı yetmiş işi bitmiş” diyerek ardından pek ağlamadılar. Geri kalan diğer iki kadın da, sanki önceden üç kişi değillermiş, hep iki kişilermiş gibi onun eksikliğini duymadan kirmanlarını döndürmeye devam ettiler. Bir ayağı kırılan saçayağı, ne sendeledi, ne yıkıldı.Gün geldi, bu kadınlardan biri daha yatağa düştü. Zâten bu da beklenen bir şeydi. Kimse telaşlanmadı. Onu köy evlerindeki toprak tabanlı; loş, el kadar bir pencereyle aydınlanan odadaki yer yatağına yatırıp öleceği günü beklemeye koyuldular.Saçayağının dikilen son ayağı, gece gündüz hasta arkadaşının başındaydı. İdâre lambasının sarı, cılız ışığı altında, yarı görmez gözlerine işkence ederek Kur’an okudu; üfledi; onu ölünceye kadar bir ân olsun yalnız bırakmadı.Zâten hasta kadının fazla yatmasına gerek kalmadı. Bir kuşluk vakti, iyice kötüleşti. Yarı bayılıyor, yarı Kelime-i şehâdet getiriyor; Yemen’de şehit düşen kocasını sayıklıyordu. Uzak-yakın, hını-hısımı başındaydılar. Kur’an sesleri arasında, içleri burkularak ona bakıyorlardı.Bir ara hasta, güç-belâ, nefes nefese, yüksek bir yere yetişmek ister gibi, dirseğinin üstünde doğrulup kolunu yukarı uzattı. Başından örtüsü kaydı. Sütbeyaz, seyrek, örgülü saçları yastığının üstüne döküldü. Sonra uzandığı yerden bir yiyecek almış gibi ağzına alıp gevelemeye başladı. Hiç dişi olmadığından, geveledikçe çenesi burnuna değer gibi oluyordu. Şaşkın bakışlar altında, bu hareketi birkaç kere tekrarladı. Daha sonra, sağ yanına, duvara döndü. Avucunu oluk gibi yaparak gırtlağı yukarı gide gele, hayalî bir çeşmeden su içti. Elinin tersiyle ağzını silerek, bir “Oh!” çekti.Saçayağının dikilen son ayağı, elindeki Kur’an’ı katlamış, hasta arkadaşına gülümseyerek bakıyordu.-Kız, dedi; sen neler yapıyorsun öyle?Hasta Bin bir zahmetle gözlerini ona çevirdi:-Cennet meyvesi yiyorum, dedi; cennet ırmaklarından su içiyorum.-Kız azıcık da bana versene! Hep kendin mi yersin, kendin mi içersin?Hasta kadın, kendine eziyet ederek gene yukarı uzandı; hayâlî meyvelerden koparıp arkadaşına verdi. Sonra sağ yanına döndü; hayâlî su dolu avucunu arkadaşının ağzına götürdü. O da tıpkı hasta gibi, meyveyi yedi; gırtlağı gurk gurk ede ede suyu içti. Önce dudaklarını yaladı; sonra ısırdı. Başını iki yana sallayarak:-Pek tatlıymış kız! dedi.Bu onun son sözü oldu. Kimsenin yüzüne bakmadan ağaya kalkıp kapıya doğru yürüdü. Kapıda durup arkadaşına bir daha baktı. Onun kendisine güç-belâ ama içten gülümsediğini görünce, kapıyı açtı; çıkıp gitti.Hastanın yanındakiler, onların bu hallerini, kendilerine has bir şaka sanıp gülümseyeceklerdi ki, gülümsemeleri dudaklarında donuverdi. Hasta, hemencecik, Kelime-i şehâdet getirip ölmüştü. Ağzına bir bardak suyu yetiştiremediler.Ölü yıkandı;kefene sarıldı, tabuta kondu. Sonra köyün en kenarındaki musalla taşında namazı kılındı. Ardından ağladılar; ağıta benzeyen bir iki şey söylediler. Saçayağının dikilen son ayağı hiç ağlamadı. Evde kalmış kart kızların, düğün alayının arkasından bakması gibi, cenazenin ardından baktı. Dişsiz ağzını geveleyerek dilinin ucuyla, dudaklarında, o hayâlî meyvenin tadını aradı.Akşam karanlığı çökmüştü. Köy bir garip kederli sessizlik içindeydi. Aradılar; saçayağının dikilen son ayağını bulamadılar. Yatsıdan sonra çıkıp geldi. Tarladan dönen köylüler, onu Gökçepınar’ın başında otururken bulup getirmişlerdi. Orada ne aradığını sordular; ağzından bir kelime çıkmadı. Artık onun için, “herhalde bunadı.” dediler.İkinci gün, gene ortalıkta görünmedi. Bu sefer köyden epeyi uzaktı. Kırlarda, kuru otların dikenlerin arasında, kendini bilmez bir şekilde gezinirken buldular. Kollarından tutup köye getirdiler. Duymuyor, konuşmuyordu. Boyuna dişsiz ağzını geveliyor, uzaklara bakıyordu.Onun bu hâlini arkadaşının ölümüne yordular. “Kırlarda başına sıcak geçmiştir, kendine gelir” umuduyla, serin bir odaya yatak serip yatırdılar. Aynı gün ikindiye doğru,ortalığı hiç telaşa vermeden, dudaklarında hayâlî meyvenin tadını arayarak o da öldü; unutuldu gitti.

Ahmet Uluçay