ete kemiğe büründüm "frank" diye göründüm, calamari union (1985), aki kaurismaki

-Ete kemiğe büründüm, "Frank" diye göründüm.-

 

 

 Aki Kaurismaki - Calamari Union- Bad Boys

 

Calamari Union (1985)

Aki Kaurismaki

lujin savunması, nabokov

Ne gariptir ki, Lujin hayatı boyunca ondan daha az kitap okuduğu, liseyi hiç bitirmediği ve satrançtan başka hiçbir şeye ilgi duymadığı halde, kadın onun içinde kendisinde olmayan bir kültür hayaletinin gezindiğini hissediyordu.Kitapların kendilerini okumadığı halde her nasılsa Lujin'in hayatının bir parçası haline gelmiş kitap isimleri ve karakterler vardı.Konuşması beceriksizce ve şekilsiz, gülünç kelimelerle doluydu-fakat konuşmasının da içinde bir yerlerde zaman zaman, capcanlı ve ince manalarla yüklü oldukları halde, Lujin'in dile getiremediği başka türlü kelimelerin ipuçlarını veren gizemli bir tonlama geziniyordu.Cahilliğine, kelime bilgisinin kıtlığına rağmen, Lujin kendi içinde belli belirsiz algılanabilen bir titreşimi, bir zamanlar duyduğu seslerin gölgesinde barındırıyordu.

Lujin Savunması
Vladimir Nabokov

ko to tamo peva (1980), slobodan sijan

Güneş yükseliyor

Cumartesi sabahı
Bir ses duyuyorum                                                                                       
Uzaklardan
Ordan burdan fakir insanlar
Güneşin doğmasını bekliyor
Belgrad'a, Belgrad'a
Krstic'lerle
Hazırlanıyor insanlar
Hepsi bir sebepten yolculuk yapıyor
Ama talihsizler
Bahtım kara
Çocukluktan beri.
Tüm kederimle söylerim şarkımı
Ah anacığım, keşke
Tüm bunlar bir rüyadan ibaret olsa

 




Kurşun namludan çıktı
Öğretmenimiz öldü
1941 baharındayız
Şer musallat oldu bu baharda
Ah anacığım
Neler oluyor?
Bu acıklı şarkıyı çalmalıyım
Ölüm bize geliyor
Artık burada huzur kalmadı.
Çockluktan beri
Bahtım kara
Tüm kederimle
Söylerim şarkımı
Anacığım, keşke
Tüm bunlar bir rüyadan ibaret olsa.

Uzun yıllardır, planladı Almanlar
Bu çılgın korkunç savaşı
Herşeyi yıkıp
Yeni bir düzen kurmak için
Tüm dünya titriyor
Herşey yıkılıyor
Pazar günü kayboldu
Faşist hayvarlar herşeyi yok etti
Bahtım kara
Çocukluktan beri.
Tüm kederimle
Söylerim şarkımı
Ah anacığım, keşke
Tüm bunlar bir rüyadan ibaret olsa

"Ah gonca güller
Kalbimdeki acıyı hissedin
Ve ağlayın ki
Istırabım dinsin."

Ko to Tamo Peva (1980)

Slobodan Sijan

 

geçmiş zaman yandaşları, necdet sakaoğlu, #tarih dergisi, reşad ekrem koçu

Topkapı Sarayı'nın eski müdürü Tahsin Öz tarafından, müze arşivinde bulunan kıymetli bir vesika vardır ki dalkavuk esnafının mahiyetini gereği gibi aydınlatmaktadır.l. Sultan Mahmud devrine ait olup kime hitap ettiği belli olmayan bir vesika bir dilekçedir.Bugünkü dille içeriği şudur:

"Devletli inayetli, merhametli efendim.Kimsesiz dalkavuk kullarının arzuhalidir.Her sene Ramazan-ı Şerif geldiğinde İstanbul'da davetli davetsiz iftarlara gideriz.Ulemanın, ricalin devletin sair büyüklerinin mevki sahiplerinin, büyüklerin sofralarında çeşit çeşit yemekler, türlü türlü reçeller, süzme aşureler, şerbetler, tavukgöğüsleri, elmaspareler, helvalar, kaymaklı baklavalar, ekmek kadayıfları, hoşaflar yer ve içeriz.Üstüne göbek tütünü ve kahveyle ikram görürüz.Lakin içimizde bazı terbiyesizler bulunup edebe uymayan hareket ve tavırlarıyla velinimetlerimiz efendilerimizi gücendirmekte, zararı da hepimize dokunmaktadır.Dalkavukluk sağlam bir nizama bağlanmazsa cümlemizin açlıktan öleceğimiz aşikardır.Kadim nizam ve kanuna göre yeniden bir nizama bağlanmamızı, içimizden uygunsuzların tard edilmesini, tavır ve hareketleri hepimizin makbulü olan Şakir Ağa'nın kahya tayin olunmasını eline memuriyetini bildiren bir vesika ihsan buyurulmasını niyaz ederiz.Emr ü ferman devletli, inayetli efendim sultanım hazretlerinindir.İmza: Dalkavuk kulları"

Bu vesikanın altına da şu dikkate değer satırlar yazılmıştır:

"Dalkavuklar kibar ve rical huzurlarına girdiklerinde etek öperler.Oturacakları yer trabzan yanındaki küçük minderdir.Vazifeleri, hane sahibi olan zatın mizaç ve tabiatına uygun şekilde konuşmak, zikri müstekreh (çirkin) tabirlerden ve küfürlerden gayretle sakınmaktır.Hane sahibi ne söylerse fevkalade yardakçılıkla tasdik edecekler ve asla aykırısında söz söylemeyeceklerdir.Verilen ihsanı gizlice alacaklardır.Verilen paranın çokluğu ile meslektaşları arasında övünmeyeceklerdir.

Reşad Ekrem Koçu

"Dal" gibi eğilip bükülenler dolamasız kavuk giyenler

Dilcilere göre dal sıfatı ile kavuk isminden kurulu "dal-kavuk" çevresine tülbent sarılmamış kavuk demekmiş.Mecaz anlamda ise meddahla, musahiple meslektaş zenaatkarlara ad olmuş.Bize göre bu hüner sahiplerine, dolamasız kavuk giydikleri için değil, efendilerinin karşısında ağzı sola açık Arap ünsüzü "dal" gibi iki büklüm olmalarındandı.Türkçe'de "dal" iki büklüm olmuş kambur anlamındaydı."Kamet-i dal" eski bir deyimdi.Çıplak anlamıyla "dal", dal fes, dal kılıç, dal gibi deyimlerinde doğrudur.Dal'ın iki büklüm, kambur anlamına geldiğini bilmemiz için sıbyan mektebinde Elifba okumamız; "elif uzunca be karnı açık te ona benzer...dal beli bükük zel ona benzer..." tekerlemesini ezberlememiz gerekirdi.

---

Çalışmakla, tahsille başka meslekler kazanılırdı ama dalkavukluk bir bakıma Allah vergisiydi.

---

Ne kadar yetenekli, olsalar da dalkavuklar zelil adamlar kabul edildiklerinden, bunların, esnafın ve askerinkine benzer serpuş külah giymelerine izin verilmeyerek içi boş, dışı sarıksız kavuk giymeleri yeterli görülmüş.Serpuşlara sarılan tülbent veya çemberler, bir sınıfı veya rütbeyi temsil ettiğinden dal-kavuğun, giyenin kimliğini boşalttığı varsayılmış.Bu da bir sav. 

---

Dalkavuklar hükümdarların gözüne girer hatta bazen güzel nükteler yanında iğneleyici sataşmalardan da çekinmezlermiş.Batı saraylarında daha çok cüceler ve sakatlar krallara dalkavukluk yapmaktaydılar.

Dalkavuklara ve şaklabanlara aşırı düşkün olan lll. Murad'ın meclisinde maskaranın biri yapacaklarını yapmış ve işini bitirip gideceği sırada, kendisine ihsanda bulunulurken, "Yok hünkarım bugün altın istemem, yüz değnek isterim." der.Sebebi sorulunca, "Hele ellisini vurun, ondan sonra sual buyurun " deyince padişah, "Vurulsun!" diye ferman eder ve elli değnek vurulur.Elli olunca maskara, "Durun! Bir ortağım var ellisini de ona vurun!" der.Ortağının kim olduğu sorulunca "Her gün beni davete gelen Bostancıdır.Ben ihsan alıp giderken -Seni ben getirdim aldığının yarısı benimdir" der ve elimden alır.Değneklerin yarısının da onun hakkı olmak lazım gelir, cevabını verir.

---

19. yüzyıl mirasyedilerinden Veli Efendi-zade Mehmed Efendi dalkavuklarına kış günü yaz oyunu, yazın kış oyunu oynattırırmış: Ortalık buz tutmuşken kendisi tandır başında kürklü börklü salep içerken, pencereler açtırır, yazlık entarili ayakları çıplak  tir tir titreyen dalkavuklarına dondurma yalama yarışı yaptırır; yaz günü, ince patiska entari yalın ayak bahçede oturur, buzlu şerbet içerken kat kat kalın kürkler, yün çoraplar giydirilmiş dalkavuklarına kaynar salep ikram ettirirmiş.

Bir yaz günü dalkavuk esnafından beş on âmâyı yalısına getirtmiş.Bunlara "lağ cengi" (laf atışması) yaptırarak eğlendikten sonra, "hadi namaz vakti" demiş.Tembihli uşaklar: "Namaza buyurun diyerek körleri koltuklayp yalının önündeki rıhtımda saf tutturmuşlar.Kayığa binmiş bir uşak da imam olmuş."Allahü Ekber!" deyince biçare körler secdeye gidince denize yuvarlanmışlar.

Yine bir kış günü sözde Boğaz'da balığa çıkmış.Kendisi sarılmış sarmalanmış.Dalkavuğunu denize düşersen boğulmaz yüzersin aldatmacasıyla soydurup iç donuyla karşısına oturtmuş.Dalkavuk, soğuktan mosmor olmuş.Beyefendi: "Hatırın için daha dolaşsak derim ama burnumun ucu çok üşüdü" deyince dalkavuk cevabı yapıştırmış: "Devletli efendim ben de sıcak bir yer kaldı, burnunu k..ıma sok" demekten çekinmemiş.

---

"Dalkavuğun burnuna fiske vurma, fiske başına 20 para, başına kabak vurma, her seferinde 20 para, tokatlama tokat başına 30 para, oturduğu minder veya sedirden aşağı yuvarlama 34 para, yüzüne mürekkep veya kömür vurma 37 para, ellerini ve ayaklarını domuz topu bağlama 40 para, bir salkım üzümün sapıyla beraber yedirilmesi 40 para, kafasına yumruk indirme yumruk başına 40 para, çıplak başınıtokatlama tokat başına 45 para, elinde beş on kıl kalmak ve dişlerini leylek gibi çatırdatmak şartı ile sakal zelzelesine 60 para, sakal boyamasına 60 para, merdivenden aşağı yuvarlama 180 para, sakalının yarısı veya cümlesi arpa boyunca kırkılırsa latifeyi yapan, dalkavuğun üç aylık nafakasını verir bu nafaka ayda 30 kuruştan 90 kuruştur.Eyerinin bir tarafında üzengi bulunmayan haşarıca bir ata bindirilip temaşasından hoşlanırsa 300 para, sakız (bostan) dolabına bağlanarak su içinde bir miktar durdurulmak şartıyla bostan kuyusunda bir devrine 600 para.Birden fazla her devirde ayrıca 100 para verilir.

Dalkavuk boğulur ölürse cenaze masrafı latifeyi yapana aittir.Kuyruğu dışarıda kalmamak üzere bir fındık sıçanını ağzının içine kapatma 100 para." (R. Ekrem Koçu, Tarihimizde Garip Vakalar, 1958) ...

Necdet Sakaoğlu

Osmanlı Biat Kültürünün Yıldız Oyuncuları

Geçmiş Zaman Yandaşları

#tarih Dergisi 

Kasım-2015

still life (2013), uberto pasolini, rachel portman

Still Life (2013)- Uberto Pasolini

Rachel Portman

dönme dolap, behçet necatigil

 

Nerden niçin mi geldim

Bilmeden bir şey diyemem, ya siz?

Hem hiç önemli değil

Geldim, yer açtılar, oturdum

Girip çıkanlar vardı

Zaten ben geldiğimde.

 

Başka şeyler de vardı, ekmek gibi, su gibi

Gülüşler öpüşler ne bileyim hepsi.

Doğrusu anlamadım bir düğün-dernek mi

Sonra da kimileri düşünceli, durgundu

Gidenler neye gitti doğrusu anlamadım

Zaten ben geldiğimde.

 

Bir luna-park mı bir konser bir gösteri

Bilmem pek anlamadım önüm kalabalıktı

Sıkıştığım yerde vakit çabuk geçti

Bak dediler baktım pek bir şey göremedim

Hem her yer karanlıktı

Zaten ben geldiğimde.

 

Benim tek düşüncem büzüldüğüm köşede

Nasıl kalkıp gideceğim kalk git dediklerinde

Çünkü çıkmak sıkışık sıralardan mesele

Kalkacaklar yol vermeye bakacaklar ardımdan

Az mı söylendilerdi şuracığa ilişirken

Zaten ben geldiğimde.

 

Behçet Necatigil

 

(Türk Dili, sayı 111, 1 Aralık 1960;

Bütün Eserleri 2 Şiirler 2: Dar Çağ, Cem Yayınevi, İstanbul 1982, ss. 56-57)

pola x (1999), leos carax

Beni endişelendiriyorsun, Pierre.

Görünüşün, konuşman...Seni zar zor tanıyorum.
Dünyanın kötü gerçeklerini dünyanın yüzüne vurma ihtiyacı, neredeyse dünya kadar eskidir!
Musil'in ne dediğini biliyorsun:

"Bir devir, o devrin cefası çekilmeden değiştirilemez."

Dikkatli ol!

Olgun bir eser yazmayı hayal ediyorsun...Ama çekiciliğin toyluğunda yatıyor.

Tanrı'nın bildiği bir ateşi yakmayı...Göz kamaştıran bir bulut gibi yükselmeyi....
...ve herkesi dehşete düşürüp hayran bırakmayı hayal ediyorsun.

Ama sen bu iş için yaratılmamışsın, Pierre!

                    Buna kendin bile inanmıyorsun.

Pola X (1999)

Leos Carax

ali rıza aydın, baudelaire

Ali Rıza Aydın

Virâneye dönmüş evlerin pancurlarının ardında

Gizli zevklerin saklandığı eski varoşlar boyunca

Acımasız güneş indirdiğinde peş peşe darbelerini

Kente ve kırlara, çatılara ve buğdaylara

Yürürüm düşlerimde tek başıma kılıç oynatarak

Ve kokusunu alarak her köşede yeni bir uyağın

Kaldırım taşlarına takılır gibi tökezleyerek sözcüklerde

Kimi zaman da çarparak nicedir düşlediğim dizelere...

Charles Baudelaire

bir kadeh rakı, ahmet erhan

 

Burda, bir Ahmet Erhan var uzakta

Defterini dürmüş ve Bingöl'de bir dağ köyü kadar yalnız
Aylardır aramadınız, yolları da kapanmadı
Ayakizleri betonlarınızın üzerinde saklıdır

Burda, bir Ahmet Erhan var uzakta
Taşikardi, ülser ve panik ataklı anksiyeteyle dalaşır
Aşağıeğlence'den çıkın, Etlik İlkokulu'nun altında
Ankara'da, bir belediye otobüsü yalnızlığını yaşar
Görseniz bir yerlerden hatırlarsınız mutlaka

Elleri artık titriyor, eski gibi değil
Başını sanki dünyayı taşıyormuşçasına yorgun tutuyor...
Burda, bir Ahmet Erhan var uzakta
Gözleri şehrinizin bütün dumanlarıyla kaplıdır

-Bir kadeh rakının kırk yıl hatırı vardır.

 

Ahmet Erhan

piano piano bacaksız, ihsan ezer

Piano Piano Bacaksız

 İhsan Ezer