hayvan mitosları-timsah, deniz gezgin

Toracalar, timsahların karaya çıktıkları zaman derilerini çıkararak insan görünümünde dolaştıklarına inanırlar.Bir gün yine bir timsah derisini bırakıp karada dolaşırken birisi bu deriyi yakmıştır.Derisini kaybeden timsah geri dönemeyince karada kalıp evlenmiş ve çocuk sahibi olmuş.İşte bu timsahın soyundan gelenlerin timsahlarla baş edebilme gücüne sahip olduğuna inanılır.Bir başka mitte ise timsahlarla insanlar arasında çıkan bir savaştan söz edilir.Bir zamanlar adamın biri genç bir timsahı öldürür.Bütün timsahlar intikam amacıyla insanların yaşadığı yeri kuşatırlar.Ancak insanların şefi onlara bir keçi sunar.Böylece barış sağlanır.Artık insanlarla timsahlar barış içinde yaşarlar.Timsahlar sadece suç işleyen kişileri öldürürler.Suyun karşı tarafına geçmek isteyenlerin sihirli bir söz söylemeleri yeterlidir.Bu sözü duyan timsah su yüzüne çıkarak ağzını açar ve insan onun üstüne binerek güvenle karşıya geçebilir.Eğer timsah ağzını açmadıysa bu o kişinin pek de temiz biri olmadığının sinyalidir. (Levy-Bruhl 2006)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

timsah, dostoyevski, radyo tiyatrosu

Eser: Dostoyevski
Radyoya Uyarlayan: Haldun Taner
Yöneten: Zeki Alasya
Efektör: Erhan Mesutoğlu

Oynayan Sanatçılar:
Aleksi: Metin Akpınar
İvan: Zeki Alasya
Neneçka: Aytaç Öztuna
Kabulof: Atilla Pekdemir
Elena: Perran Kutman
Bay Şimit: Zihni Küçümen
Büyükanne: Nezahat Tanyeri
Çocuk: Birsen Kaplangı
Popoviç: Ahmet Gülhan
Polis: Zihni Göktay
General: Mete Sezer
Yaşlı Kadın: Cevzar Şifar
Komiser: Sezai Altekin
Emir Subayı: Arsun Erdal
Bayan Şimit: Ayşegül Yalçın

 
Timsah, Haldun Taner’in 1960 yılında yazdığı tiyatro oyunu.
147'ler olayında askeri yönetim tarafından üniversitelerinden uzaklaştırılan öğretim üyelerinin haklarını savunmak için kaleme alındı. Dostoyevski’nin 1860’da yazamaya başladığı ancak tamamlamadığı “Timsah” adlı öyküsünden esinlenerek kurgulandı.
Oyun, sıradan bir memur olan İvan İvanoviç’in başından geçen sıra dışı olaylar yoluyla insanların çıkarları olmazsa haksızlığa uğrayanlara yardım eli uzatmaktan nasıl kaçındıklarını mizahi bir şekilde anlatır.
Yazıldığı dönemde sahnelenmeyen eser, bir kere radyoda seslendirildi^[1].
Metni kaybolan oyun, radyo kaydından yola çıkarak 2008 yılında “Haldun Taner’in Timsahı” adıyla kitaplaştırıldı^[1]. Eser, kitaplaştırıldıktan sonra Tiyatro Kulübesi adlı tiyatro topluluğu tarafından sahnelenmiştir^[2].
Selçuk Erez, bu oyundan yola çıkarak Timsah'ın Midesindeki Adam adlı oyunu kaleme almıştır^[3].

Konusu
 
Bir devlet memuru olan İvan, yıllarca çalışarak biriktirdiği parayla yıllardır hayalini kurduğu dünya turunu çıkmadan bir gün önce karısı Elena, kızı Dureşka, kızının talibi Abulof ve en yakın arkadaşı Aleksey'le birlikte gezmeye çıkar. Şehre sergilenmek üzere getirilmiş canlı bir timsahı görmeye giderler.İvan'ın merakı ve heyecanı kendisini timsahın midesinde bulmasına neden olur. Timsahın midesindeyken dışarıdaki konuşmaları ve sesleri duyan İvan, timsahın midesinde oluşu nedeniyle büyük ilgi çekip bir anda büyük bir şöhrete kavuştuğunu farkeder. Ziyaretçilerin kimi İvan'a kimi timsaha acır, kimileri İvan'ın bu durumundan faydalanmaya çalışır.
Haldun Taner'in oyununda, timsahın midesindeki bu adam 147’ler olayında mağdur duruma düşen öğretim üyelerini temsil eder. Bu durumdan faydalanmaya çalışan kişiler de ihraç edilen öğretim üyelerinin geri dönmesini sağlayacak çalışmalara kendilerince bazı gerekçeler öne sürerek kayıtsız kalan akademisyenleri temsil etmektedir^[3]

Kaynakça

1. ^ ^{a b} Pınar Öğünç, Bir Timsah Midesi, Radikal Gazetesi 23.02.2008
2. ^ Tiyatro Kulübesi Haldun Taner’in Timsah oyunuyla 16 Eylülde sahnedeydi, Erişim tarihi:06.01.2012
3. ^ ^{a b} Gönül Koca, Timsahın Midesindekiler, Radikal Gazetesi, 07.03.2008

-Wikipedia-