7 Mayıs 2017 Pazar

hayvan mitosları-örümcek, deniz gezgin

Lydialı bir genç kız olan Arakhne çok hünerli biriydi.Arakhne yaptığı nakışlar ve dokuduğu halılarla herkesi kendisine hayran bırakıyordu.Nymphalar her gün onun yanına gelerek dokuduğu halıların muazzam işçiliğini seyre dalıyorlardı.Herkes onu iplik eğiricilerinin ve nakışçıların tanrıçası Athena'nın öğrenhayvan mitosları-leylek, deniz gezginn öğrencisi olmayı kabul etmiyordu.Arakhne'nin bu küstahlığı Athena'yı öfkelendirdi.Tanrıça yaşlı bir kadın kılığına girerek ona göründü ve ilk olarak tatlı bir dille onu uyarmayı denedi.Yaşlı kadın kılığındaki tanrıça, Arakhne'ye daha mütevazı olmasını ve Athena'nın önünde saygıyla eğilmesini öğütledi.Aksi takdirde tanrıçanın gazabına uğrayacağını söyledi.Ancak yaşlı kadının sözleri genç kızı hiç etkilememişti.Tanrıça sözünü bitirir bitirmez Arakhne Athena'ya hakaretler yağdırmaya başladı.Bu hakaretler karşısında sabrı taşan Athena hemen yaşlı kadın kılığından çıkarak tanrıça görünümüne büründü.O anda Arakhne ve Athena arasında kıyasıya bir yarış başladı.Tanrıça dokuduğu halının üzerinde Olympos'un on iki tanrısını büyük bir ihtişamla işledi.Onların arkasında ise tanrılara meydan okuyup felakete uğramış ölümlüleri yansıtan dört olayı tasvir etti.Arakhne ise küstahlığını işine de yansıtarak tanrıların utanılacak yasak aşk hikayelerini kusursuz bir teknikle işledi.Bunu gören tanrıça dokumayı parçaladı ve Arakhne'ye mekikle vurdu.Aşağılanmış hisseden genç kız kendisini astı.Ancak Athena onun ölmesine izin vermedi ve genç kızı bir örümceğe dönüştürdü.Örümcek Arakhne sürekli olarak dokumaya ve ip üzerinde yaşamaya mahkum oldu. (Grimal 1997)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-leylek, deniz gezgin


Müslümanlar arasında çoğunlukla yuvasını cami minarelerinin üstüne kuran leylek mübarek bir hayvan olarak görülür.Leyleğin bembeyaz tüyleri ve sık sık yolculuğa çıkışı, Mekke'ye hacca giden beyaz hacı kıyafetleri içindeki Müslümanlara benzetilir.Ayrıca leyleğin "laklak" şeklinde çıkardığı sesler Arapça "el-mülk lak, el-izz lak, el-hamd lak" gibi yorumlanır.Bu, "mülk senindir, izzet senindir, hamd senindir" anlamını taşır. (Schimmel 2004)

Hayvan Mitosları
Deniz Gezgin

6 Mayıs 2017 Cumartesi

hayvan mitosları-kelebek, deniz gezgin

Samoalı bir halkın inanışında tanrı bir kelebekti.Bu sebeple bu insanlar kelebek yakalayan birinin çarpılacağına inanırlardı. (Frazer 1332)

Mandegusu adasında epilepsi hastalığı kelebek ile benzeştirilirdi.Epilepsi nöbeti geçiren hastanın hareketleriyle kelebeğin hareketleri birbirine benzetilirdi. (Rivers 2001)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-kartal, deniz gezgin



Daima insanlara yardım eden Prometheus tanrılardan gizlice ateşi çalıp insanlara getirince Zeus onu cezalandırdı.Prometheus'u Kaukasos Dağı'na zincirle bağladı ve Typhon'un çocuğu olan yırtıcı bir kartalı onun başına saldı.Kartal her gün gelip Prometheus'un karaciğerini yiyor ancak o yedikçe karaciğer yeniden oluşuyordu.Bir gün Heraklse Kaukasos dağından geçerken Prometheus'un ıstırabına şahit oldu ve hemen yayını gererek kartalı okuyla yere serdi.Sonra da Prometheus'un zincirlerini kırıp ona özgürlüğünü yeniden bağışladı. (Grimal 1997)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-karga, deniz gezgin

Yunan mitolojisinde karga Apollon tarafından lanetlenmişti.Apollon'un Koronis adında güzeller güzeli bir aşkı vardı.Zaten Koronis ismi bu kadına güzelliğinden ötürü verilmişti ve kuzgun anlamına gelmekteydi.Ak bir karga bir gün Apollon'a çok sevdiği Koronis'in onu aldattığını ve bir ölümlüye aşık olduğunu söylemişti.Bu haberi verdiği için Apollon ak kargaya çok kızmış ve onu kara renge dönüştürerek tüm ak kargaları lanetlemişti.Böylece tüm karga soyu kara olarak neslini devam ettirmişti. (Hançerlioğlu 1993)
...
Türk Mitolojisinde anlatılan karga Azrail'in simgelediği hayvan olarak işlenmiştir.Bir mitosta Kara-han adında bir hükümdarın ülkesinde ilginç bir olay yaşanmıştı.Bir gün cehennemin sahibi gökleri karartmış, korkunç bir sarsıntı ve gürültüyle Kara-Han'ın ülkesine gelmiş.Geliş amacı hükümdarın canını almakmış.Karşılarında cehennem zebanisi Bura-Dohsun'u gören genç kızlar çığlıklarına engel olamamışlar.Yardım etmesi için yiğit Er-Sogotah'a olanları haber etmişler.Er-Sogotah koşup yetişmiş ve zebaniyle dövüşmeye başlamış.Ancak Bura-Dohsun öylesine kuvvetliymiş ki Er-Sogotah'ın gücünü neredeyse tüketmek üzereymiş.Tanrıdan aldığı kuvvetle büyük bir hamle yapan yiğit bir anda zebaninin üzerine atılmış ve Buura-Dohsun'un başını bedeninden ayırmış ve her bir parçayı gökyüzüne fırlatmış.Ancak zebaniden arta kalan son bir parça olan kalbi karga olup uçmuş, oradan kaçıvermiş.
...
Bir başka Türk mitosunda karganın konuşma yeteneği konu olarak işlenmiştir.Uygurlarında yiğit hükümdarlarından Bögü-Han'a tanrı üç adet konuşan karga göndermişti.Bu kargalar en uzak yerlere bile uçarak orada olup bitenleri öğreniyor ve her şeyi anında Bögü-Han'a yetiştiriyorlardı. (Ögel 2003)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-kaplumbağa, deniz gezgin


Söylenceye göre tufandan sonra Oaxaca Vadisi tamamıyla çamurla kaplanmış bir bataklığa dönüşmüştür.Kaplumbağa balçık içinde zorlukla hareket etmekte ve dünyanın halini hayret içerisinde seyretmektedir.Gezintisi esnasında tufandan sonra gün yüzüne çıkmış leşleri yemekte olan bir akbabaya rastlar.Akbabanın geniş kanatlarını görünce tanrıyla tanışabilmek için büyük bir fırsat yakaladığını düşünür.Hemen akbabaya yanaşarak kendisini tanrının huzuruna götürmesi için yalvarır.Akbaba bu isteği başta reddettiyse de kaplumbağanın ısrarları karşısında çaresiz kabul etmek zorunda kalır.Böylece kaplumbağa akbabanın sırtında göklere doğru yükselir.Yolculuk esnasında akbabadan gelen leş kokusu kaplumbağanın midesini öylesine bulandırır ki kafasını kabuğuna sokmasıyla bile bundan kurtulamaz.Sonunda dayanamayarak söylenmeye başlar ve akbabayı kötü kokusu sebebiyle durmadan aşağılar.Çok geçmeden kaplumbağanın dırdırından bunalan akbaba ani bir silkinişle kaplumbağayı sırtından atar.Bulutların arasından hızla aşağıya düşen kaplumbağanın bedeni yere çarpmasıyla birlikte parçalara bölünerek etrafa dağılır.Onun bu hali tanrının  acıma hissini uyandırır ve tanrı kaplumbağanın parçalarını toplayarak onları birleştirir.İşte bu yüzden kaplumbağanın bedeninde bugün hala bu birleşim yerleri görülebilmektedir. (Akova 2003)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-geyik, deniz gezgin


Kuzey Türk mitolojisinde tanrı ve geyik ilşkisi çokça görülen bir konudur.Bir destanda ağlayan bir geyiği gören tanrının üzüntüye kapılarak geyikle birlikte ağladığı anlatılır.Yakut Türklerinde de geyiğin tanrı ile yakınlığı saygı görürdü.Yakutlar kulaklarına küpeler takarak süsledikleri geyikleri serbest bırakarak tanrıya armağan ediyorlardı.Av esnasında, ayağı altın, başı gümüş olan esrarengiz bir geyiğin kişilere görünüp sonra aniden kaybolduğu anlatılır.Özellikle Anadolu'da alageyik ve boz geyik efsaneleri yaygındır. (Ögel 2003)
...
Kızılderililer geyik avından sonra yakaladıkları geyiğin kemiklerini köpeklere vermezlerdi çünkü ölen geyiğin ruhunun çevrede dolaştığına ve her şeyi gördüğüne inanırlardı.Eğer ölen bir geyik, kemiklerinin köpeklere verildiğini görür ise bunu yaşayan diğer geyiklere anlatır, bunu öğrenen geyikler kendilerini Kızılderili avcılardan sakınır ve onlara bir daha av olmazlardı. (Frazer 1992)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-fil, deniz gezgin

İran tasavvufunda fil esareti temsil eder.Rüyasında Hindistan'ı gören bir fil esaretinin farkına varır ve artık sahibinin sözünü dinlemez, yoldan çıkar.Çünkü Hindistan filin anavatanıdır.Bu özlem ona esaretini fark ettirir. (Schimmel 2005)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-fare, deniz gezgin

Doğu Hindistan'da yer alan Bali adası halkı, pirinç tarlalarına musallat olan fareleri yakalayarak tıpkı insanlar gibi ölülerini yakarlar.Ancak her defasında iki fareyi canlı bırakıp, bir paket beyaz keten vererek bu farelerin önünde eğilirler.Bohemya'da ise gri fareler sevilmez ve tüm tarla fareleri çekince olmaksızın öldürülürler.Ancak Bohemyalılar beyaz farelerin eve uğur getirdiğine inanarak onlara pencere kenarında güzel ve rahat bir yatak hazırlarlar.Bir evde beyaz fare öldürülürse kötü gri farelerin arsızca büyüyeceğine inanırlar. (Frazer 1992)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-eşek, deniz gezgin

...Priapos bu kez tanrıça Vesta'ya aşık olur ve onu uyurken bulduğu bir sırada tam tecavüz edecekken bir eşek anırmaya başlar ve tanrıçayı uyandırır.Bu defa da bir eşek yüzünden girişimleri suya düşen Priapos bundan böyle eşekle anılan bir tanrı olmuş, onun bayramlarında eşek kurban etmek gelenekselleşmişti.Buna karşın kendisine yardım edip namusunu kurtardığı için tanrıça Vesta'nın adına düzenlenen şenliklerde eşekler çiçekten taçlarla süslenerek sevilirlerdi.

Hikayesi hemen her yerde nam salmış olan Kral Midas bir gün Pan ve Apollon arasındaki tartışmada Pan'ın tarafını tutup Apollon'un haksız olduğunu söyleyince, Apollon onun kulaklarını bir eşeğinki gibi kocaman hale getirdi.Midas eşekkulaklarını, taktığı sivri bir şapkayla herkesten saklıyordu.Ancak bir tek berberi onun kulaklarının bu halinden haberdardı.berberin bu sırrı bir başkasına söylemesi kesinlikle yasaklanmıştı ve eğer söylerse cezası ölüm olacaktı.Bu sırrı kimseye söylemeden içinde taşımak berberi sıkıntıya sokuyor, bunu biriyle paylaşmak için içi içini yiyordu.En sonunda boş bir araziye gidip yere eğildi ve "Midas'ın kulakları eşek kulağıdır!" diye içi rahatlayana dek bağırdı.Ancak berberin bu sözleri rüzgarla beraber salınan kamışların arasından yankılanarak etrafa yayılmaya başladı.Çevresindeki tüm kamışlar "Kral Midas'ın kulakları eşek kulağıdır!" diye yankılanıp durdu.İşte bu olaydan ötürü yerin kulağı vardır deyimi ortaya çıkmıştır.

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları