6 Mayıs 2017 Cumartesi

hayvan mitosları-kelebek, deniz gezgin

Samoalı bir halkın inanışında tanrı bir kelebekti.Bu sebeple bu insanlar kelebek yakalayan birinin çarpılacağına inanırlardı. (Frazer 1332)

Mandegusu adasında epilepsi hastalığı kelebek ile benzeştirilirdi.Epilepsi nöbeti geçiren hastanın hareketleriyle kelebeğin hareketleri birbirine benzetilirdi. (Rivers 2001)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-kartal, deniz gezgin



Daima insanlara yardım eden Prometheus tanrılardan gizlice ateşi çalıp insanlara getirince Zeus onu cezalandırdı.Prometheus'u Kaukasos Dağı'na zincirle bağladı ve Typhon'un çocuğu olan yırtıcı bir kartalı onun başına saldı.Kartal her gün gelip Prometheus'un karaciğerini yiyor ancak o yedikçe karaciğer yeniden oluşuyordu.Bir gün Heraklse Kaukasos dağından geçerken Prometheus'un ıstırabına şahit oldu ve hemen yayını gererek kartalı okuyla yere serdi.Sonra da Prometheus'un zincirlerini kırıp ona özgürlüğünü yeniden bağışladı. (Grimal 1997)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-karga, deniz gezgin

Yunan mitolojisinde karga Apollon tarafından lanetlenmişti.Apollon'un Koronis adında güzeller güzeli bir aşkı vardı.Zaten Koronis ismi bu kadına güzelliğinden ötürü verilmişti ve kuzgun anlamına gelmekteydi.Ak bir karga bir gün Apollon'a çok sevdiği Koronis'in onu aldattığını ve bir ölümlüye aşık olduğunu söylemişti.Bu haberi verdiği için Apollon ak kargaya çok kızmış ve onu kara renge dönüştürerek tüm ak kargaları lanetlemişti.Böylece tüm karga soyu kara olarak neslini devam ettirmişti. (Hançerlioğlu 1993)
...
Türk Mitolojisinde anlatılan karga Azrail'in simgelediği hayvan olarak işlenmiştir.Bir mitosta Kara-han adında bir hükümdarın ülkesinde ilginç bir olay yaşanmıştı.Bir gün cehennemin sahibi gökleri karartmış, korkunç bir sarsıntı ve gürültüyle Kara-Han'ın ülkesine gelmiş.Geliş amacı hükümdarın canını almakmış.Karşılarında cehennem zebanisi Bura-Dohsun'u gören genç kızlar çığlıklarına engel olamamışlar.Yardım etmesi için yiğit Er-Sogotah'a olanları haber etmişler.Er-Sogotah koşup yetişmiş ve zebaniyle dövüşmeye başlamış.Ancak Bura-Dohsun öylesine kuvvetliymiş ki Er-Sogotah'ın gücünü neredeyse tüketmek üzereymiş.Tanrıdan aldığı kuvvetle büyük bir hamle yapan yiğit bir anda zebaninin üzerine atılmış ve Buura-Dohsun'un başını bedeninden ayırmış ve her bir parçayı gökyüzüne fırlatmış.Ancak zebaniden arta kalan son bir parça olan kalbi karga olup uçmuş, oradan kaçıvermiş.
...
Bir başka Türk mitosunda karganın konuşma yeteneği konu olarak işlenmiştir.Uygurlarında yiğit hükümdarlarından Bögü-Han'a tanrı üç adet konuşan karga göndermişti.Bu kargalar en uzak yerlere bile uçarak orada olup bitenleri öğreniyor ve her şeyi anında Bögü-Han'a yetiştiriyorlardı. (Ögel 2003)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-kaplumbağa, deniz gezgin


Söylenceye göre tufandan sonra Oaxaca Vadisi tamamıyla çamurla kaplanmış bir bataklığa dönüşmüştür.Kaplumbağa balçık içinde zorlukla hareket etmekte ve dünyanın halini hayret içerisinde seyretmektedir.Gezintisi esnasında tufandan sonra gün yüzüne çıkmış leşleri yemekte olan bir akbabaya rastlar.Akbabanın geniş kanatlarını görünce tanrıyla tanışabilmek için büyük bir fırsat yakaladığını düşünür.Hemen akbabaya yanaşarak kendisini tanrının huzuruna götürmesi için yalvarır.Akbaba bu isteği başta reddettiyse de kaplumbağanın ısrarları karşısında çaresiz kabul etmek zorunda kalır.Böylece kaplumbağa akbabanın sırtında göklere doğru yükselir.Yolculuk esnasında akbabadan gelen leş kokusu kaplumbağanın midesini öylesine bulandırır ki kafasını kabuğuna sokmasıyla bile bundan kurtulamaz.Sonunda dayanamayarak söylenmeye başlar ve akbabayı kötü kokusu sebebiyle durmadan aşağılar.Çok geçmeden kaplumbağanın dırdırından bunalan akbaba ani bir silkinişle kaplumbağayı sırtından atar.Bulutların arasından hızla aşağıya düşen kaplumbağanın bedeni yere çarpmasıyla birlikte parçalara bölünerek etrafa dağılır.Onun bu hali tanrının  acıma hissini uyandırır ve tanrı kaplumbağanın parçalarını toplayarak onları birleştirir.İşte bu yüzden kaplumbağanın bedeninde bugün hala bu birleşim yerleri görülebilmektedir. (Akova 2003)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-geyik, deniz gezgin


Kuzey Türk mitolojisinde tanrı ve geyik ilşkisi çokça görülen bir konudur.Bir destanda ağlayan bir geyiği gören tanrının üzüntüye kapılarak geyikle birlikte ağladığı anlatılır.Yakut Türklerinde de geyiğin tanrı ile yakınlığı saygı görürdü.Yakutlar kulaklarına küpeler takarak süsledikleri geyikleri serbest bırakarak tanrıya armağan ediyorlardı.Av esnasında, ayağı altın, başı gümüş olan esrarengiz bir geyiğin kişilere görünüp sonra aniden kaybolduğu anlatılır.Özellikle Anadolu'da alageyik ve boz geyik efsaneleri yaygındır. (Ögel 2003)
...
Kızılderililer geyik avından sonra yakaladıkları geyiğin kemiklerini köpeklere vermezlerdi çünkü ölen geyiğin ruhunun çevrede dolaştığına ve her şeyi gördüğüne inanırlardı.Eğer ölen bir geyik, kemiklerinin köpeklere verildiğini görür ise bunu yaşayan diğer geyiklere anlatır, bunu öğrenen geyikler kendilerini Kızılderili avcılardan sakınır ve onlara bir daha av olmazlardı. (Frazer 1992)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-fil, deniz gezgin

İran tasavvufunda fil esareti temsil eder.Rüyasında Hindistan'ı gören bir fil esaretinin farkına varır ve artık sahibinin sözünü dinlemez, yoldan çıkar.Çünkü Hindistan filin anavatanıdır.Bu özlem ona esaretini fark ettirir. (Schimmel 2005)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-fare, deniz gezgin

Doğu Hindistan'da yer alan Bali adası halkı, pirinç tarlalarına musallat olan fareleri yakalayarak tıpkı insanlar gibi ölülerini yakarlar.Ancak her defasında iki fareyi canlı bırakıp, bir paket beyaz keten vererek bu farelerin önünde eğilirler.Bohemya'da ise gri fareler sevilmez ve tüm tarla fareleri çekince olmaksızın öldürülürler.Ancak Bohemyalılar beyaz farelerin eve uğur getirdiğine inanarak onlara pencere kenarında güzel ve rahat bir yatak hazırlarlar.Bir evde beyaz fare öldürülürse kötü gri farelerin arsızca büyüyeceğine inanırlar. (Frazer 1992)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-eşek, deniz gezgin

...Priapos bu kez tanrıça Vesta'ya aşık olur ve onu uyurken bulduğu bir sırada tam tecavüz edecekken bir eşek anırmaya başlar ve tanrıçayı uyandırır.Bu defa da bir eşek yüzünden girişimleri suya düşen Priapos bundan böyle eşekle anılan bir tanrı olmuş, onun bayramlarında eşek kurban etmek gelenekselleşmişti.Buna karşın kendisine yardım edip namusunu kurtardığı için tanrıça Vesta'nın adına düzenlenen şenliklerde eşekler çiçekten taçlarla süslenerek sevilirlerdi.

Hikayesi hemen her yerde nam salmış olan Kral Midas bir gün Pan ve Apollon arasındaki tartışmada Pan'ın tarafını tutup Apollon'un haksız olduğunu söyleyince, Apollon onun kulaklarını bir eşeğinki gibi kocaman hale getirdi.Midas eşekkulaklarını, taktığı sivri bir şapkayla herkesten saklıyordu.Ancak bir tek berberi onun kulaklarının bu halinden haberdardı.berberin bu sırrı bir başkasına söylemesi kesinlikle yasaklanmıştı ve eğer söylerse cezası ölüm olacaktı.Bu sırrı kimseye söylemeden içinde taşımak berberi sıkıntıya sokuyor, bunu biriyle paylaşmak için içi içini yiyordu.En sonunda boş bir araziye gidip yere eğildi ve "Midas'ın kulakları eşek kulağıdır!" diye içi rahatlayana dek bağırdı.Ancak berberin bu sözleri rüzgarla beraber salınan kamışların arasından yankılanarak etrafa yayılmaya başladı.Çevresindeki tüm kamışlar "Kral Midas'ın kulakları eşek kulağıdır!" diye yankılanıp durdu.İşte bu olaydan ötürü yerin kulağı vardır deyimi ortaya çıkmıştır.

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-bok böceği, deniz gezgin

Bok böcekleri de tıpkı güneş gibidirler.Toprak üstünde bulunan dışkıları yuvarlayarak top haline getiren bu böcek bu topu yerin altına iterek  burada kendisine bir yuva oluşturur.Bu yuvada oluşan larva bir solucanken daha sonra pupa evresine girerek bir ölü gibi hareketsizleşir ve ardından bu kozadan yeryüzüne yeni bir bok böceği doğar.Mısırlılar bu dönüşüme duydukları hayranlıkla bok böceklerini güneşin döngüsüyle bir tutarlar.Ayrıca Mısır'da ölülerin mumyalanarak korunmasının, bok böceklerinin pupa evresinden etkilenmesiyle ortaya çıktığı sanılmaktadır.İnançlarına göre ölen kişi de tıpkı yeni doğan güneş ve bok böceği gibi bir pupa evresi geçirir, ardından yeniden oluşur ve hayat bulur.Bu taptaze bir ikinci yaşamdır.Bu inançtan ötürü bir ölü mumyalanırken kalbini korumak amacıyla bedeninin bu kısmına "kalp bok böceği" adı verilen yeniden doğumun simgesini koruyorlardı.Eski Mısır'da bok böceği şeklinde muskalar ve mühürler kullanılmaktaydı.Bunlara Scarebeus Sacer denilmekteydi.Ayrıca Mısırlı rahipler bok böceklerinde yumurtayı erkeğin yaptığı ve dolayısıyla yeni yaşamı erkeğin verdiğine inanırlardı. (Özer 1997)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları

hayvan mitosları-baykuş, deniz gezgin


Nyktimene adında genç kız, kral olan babasıyla ensest bir ilişki yaşayınca utancından kahrolup ormana kaçmıştı.Genç kızın saflığına acıyan tanrıça Athena onu bir baykuşa çevirmişti.Bu yüzden bu kuş insanlardan ve ışıktan kaçar, sadece geceleri ortaya çıkar. (Grimal 1997)

Deniz Gezgin
Hayvan Mitosları