Genç, acemi bir delikanlıdan insanın aklına gelebilecek her şey bekleniyor: gayret, sadakat, dakiklik, yol yordam bilme, soğukkanlılık, tevazu, ölçü, kararlılık ve daha kim bilir neler...Ama bir saygın müdürden herhangi bir erdem beklemek kimsenin aklına gelmiyor.
---
Mektuplarda öyle oluyor.İnsan yazarken dikkatsiz ifadelere kaptırıyor kendini.Mektuplarda ruh dile gelmek istiyor durmadan ve genellikle de maskara ediyor kendini.Yani yazmamayı tercih ederim.
---
Manzara cesaret kırıyor bir parça: pencerelerin önünde bu gökyüzü , kulakta bu tatlı şarkı.Gökyüzünden beyaz bulutlar geçiyor ve ben burada yazı yazmak zorundayım.Neden hassasım bulutlara karşı.Eğer bir kundura ustası olsam, çocuklar, erkekler ve hanımlar için kunduralar yapardım en azından; bunlar bahar günü sokakta benim kunduralarımla gezintiye çıkarlardı.Kendi kunduramı yabancı bir ayakta görünce baharı hissederdim.Burada baharı hissedemiyorum, rahatsız ediyor bahar beni.
---
Klara, sanki farkında bile olmadan başka sınırlardan, başka bir katman ve dünyadan uçarak gelmiş, daha yüce, uzak bir varlık gibi davranıyordu halkın arasında.Tüm bu çekingen insanların gözlerini fal taşı gibi açan, nefeslerini tutmalarına ve şiddetli titreme yüzünden bıçağı düşürmemek için elleriyle diğerini tutmalarına neden olan olağanüstü, göz kamaştıran etkisi de buradan kaynaklanıyordu.Klara'nın güzelliği, onları apansız bastıran bir acıyla düşündürmüştü.Dünyada, gündelik ekmek uğruna sürdürdükleri kaba işlerin ve tasaların dışında, neler olduğu geldi birden akıllarına.Bu türden bir sağlığa ve dopdolu, taşkın, güler yüzlü güzelliğe dair hiçbir hayalleri kalmamıştı neredeyse, hayat, kirli, kara gündelik akışa karışıp tükenmiş, ufalanıp kaygılara dönüşmüş, düşkünce şeylere saplanıp kalmıştı.Tüm bunlar, belki herkes için o denli belirgin olmasa da acıyla akıllarına geliyordu şimdi, tebessümüne içinizden gülümseyerek katılmaya yeltendiğiniz zaman, salt kokusuyla bile sizi sarhoş eden bir güzelliğe bakmak acı verir çünkü.Bu yüzden hepsi de başlarını kadına doğru kaldırırlarken garip ifadeler takınıp yüzlerini buruşturdular, çünkü onlar daracık yerlerdeki alçak iskemlelerine sıkışıp kalmışken o yüce kadın dimdik ayakta duruyordu.
---
Eğer kader insana soytarı rolü biçmişse, demek istediğim, insan belki de bunun için seçilmişse, ciddi bir ifade takınmak neye yarar?
---
Kuşkusuz, her insanın gözü kolayca incinebilir, ama onun gözlerine baktığımda daha şimdiden kıymıklar battığını görüyormuşum gibi içim acıyor birden.Gözleri büyük, alabildiğine çıkıklar, hiçbir şeyle ilgili değilmiş gibi görünüyorlar, öylesine dikkatsiz ve daima ardına kadar açık; ne kadar kolay incinebilirler.
---
Korunmasız insanlar, güçlülerdeki acı verme isteğini çok kolay kışkırtırlar.
---
Yere sağlam basmak neden yetmiyor sana; bir de sallantıda ve arayış içinde olanların ensesine mi bastırman gerekiyor ayağını, kendilerinden umudu-kesmenin girdabında derinlere, ta diplere batsınlar diye?
---
Çoğunluğun yaşadığı gibi yaşamanın bir anlamı var.Böyle tembel ve ayrıksı olmak beni öfkelendiriyor.Artık yemeklerden bir tat almaz oldum, gezintiler beni yoruyor; hem sıcak kır yollarında karasinekler ve atsinekleri tarafından delik deşik edilmek, köylerden geçmek, dik duvarlardan aşağı atlamak, kayan kayaların tepesine bağdaş kurup oturmak, başını yaslamak, bir kitap okumaya başlamak ve bitirememek, ardından güzel ama ıssız bir gölde yüzmek, yeniden giyinmek ve evin yolunu tutmak, sonra evde, aynı miskinlikle hangi bacağının üstünde duracağını ve hangi burnuyla düşüneceğini veya hangi parmağını hangi burnuna dayayacağını şaşırmış Kaspar'ı bulmak neden öyle muhteşem ve gönendirici bir şey olsun ki?Böyle bir hayat insanı kolayca bir sürü burun sahibi eder ve bütün gün on parmağını on burnuna dayamak ve düşünmek istersin.---
Evet, yapmam gereken şeyin bu olduğunu sanıyorum, her ne kadar bir zamanlar terk ettiğim şeyin bu olduğunu sanıyorum, her ne kadar bir zamanlar terk ettiğim şeye yine en başından başlamak beni onurlandıracak bir adım olmasa bile.Ama olması gereken bu.İnsan bu durumda onuru değil, zorunlu ve kaçınılmaz olanı düşünür.
---
Aslına bakılırsa yeniden kış gelinceye kadar yaşamak istiyorum sadece; kış gelince ve kar yağarken hayatta kalmanın bir yolunu bulurum sonra, hayatta kalmanın en iyi yolu gelir aklıma.
---
Daha ötesini düşünmüyorum.Bundan ötesini, elektrikli lambalar üreten anonim şirketten Herr Spielheagen düşünür belki ama ben düşünmem; çünkü o konumda değilim ve dünyada beni bundan ötesini düşünmeye mecbur edecek kadar çok yükümlülük üstlenmem.
---
Şairler doğaya, siz ressamlardan daha düşük bir sadakatle bağlıdırlar kesinlikle, çünkü doğaya eğitimin çarpıttığı ve tıka basa dolu kafalarla yaklaşırlar genellikle.
---
Karımı beğenip beğenmediğimi kendime sormayı asla düşünmezdim ve güdük, eksik bir hayat yaşadığımı kabullenmeyi asla aklımdan geçirmezdim.
---
Simon kendi kendine, "Vaktim yok," dedi usulca, "önümdeki şehre varmak için acele etmem gerek, yoksa bir şair ve hayalperest olan bu zavallı ölü herifin başında biraz daha uzun süre oyalanmaktan çekinmezdim.Ne asil bir tavırla seçmiş kendi mezarını.Karla kaplı, olağanüstü, yeşil çamların ortasında yatıyor.Bu durumu kimseye bildirmek istemiyorum.Tabiat kendi ölülerine göz kulak olur, yıldızlar onların başında şarkılarını söylerler usulca ve gece kuşları cıvıldarlar, artık işitmeyen ve hissetmeyen biri için en güzel müziktir bu.Senin şiirlerini, sevgili Sebastian, yazı kuruluna götürmek istiyorum; belki orada okur ve baskıya verirler onları, en azından kulağa hoş gelen, zavallı, pırıltılı adın kalsın, diye senden geriye.Karın içinde, çam dallarının altında böyle yatmak ve donmak, muhteşem bir huzur.Yapabildiğin en iyi şey bu.İnsanlar, böyle gariplere, ki sen de bunlardan biriydin, acı çektirmeye ve acılarına gülmeye eğilimlidirler daima.Toprağın altındaki sevgili, sessiz ölümlere selam söyle ve artık -olmayışın sonsuz alevinde çok fazla yanmamaya bak.Sen başka bir yerdesin.Mutlaka olağanüstü bir yerdesin, zengin bir herifsin şimdi ve zengin, soylu bir herifin şiirlerini yayımlamak zahmete değer.Hoşça kal.Çiçeklerim olsaydı, senin üzerine dökerdim onları.Bir şaire ne kadar çiçek verilse azdır.Senin çok az çiçeğin oldu.Çiçekleri bekledin, ama ensenin üzerinde uçuştuklarını ve üzerine döküldüklerini duymadın hayal ettiğin gibi.İşte bak, ben de bir sürü hayal kuruyorum ve hiç beklemeyeceğimiz, çok, pek çok insan da hayal kurar, ama hayallere bir son verebilmekten de mutluluk duyarız.Sen çevrendeki insanları aşağı görüyordun, Sebastian!Ama, sevgili Sebastian ancak güçlü biri göze alabilir bunu, oysa sen zayıftın!
---
Belki taşrada her yıl ancak bir şey olur, ama o da herkesin ortak serüvenidir.
---
Sözgelimi sen, Simon!Ah Tanrım.Senin için bambaşka hisler taşıyor insan, her daim neşeli kardeşim!Biliyor musun, senin için insan hep şöyle düşünüyor: 'Bir dayak yemesi gerek, şöyle sıkı bir dayak, bunu hak ediyor!' Sana hayret ediyorum ve hala bir uçuruma yuvarlanmamış olmanı anlayamıyorum.Sana merhamet duymak asla aklıma gelmiyor.İnsan seni genelde kaygısı, küstah, mutlu bir velet olarak görüyor.Doğru mu bu?
---
Sana inanmak için, insanların daima seni önce seni tanımaları gerekecek ve bu da zaman alır.
---
Sen gittiğin zaman, Simon, geceler bu kadar sessiz olmayacak ve nedenini de söyleyeyim sana: Geceleri çok sessizdin sen, uykunla sessizliği çoğaltıyordun.Tüm o geceler boyunca iki sessiz, sakin insandık biz; şimdi tek başıma sessiz olmam gerekecek, biraz zorlanarak ve etraf daha az sessiz olacak; çünkü karanlıkta yatağın içinde sık sık doğrulacağım ve bir şeylere kulak kabartacağım.O zaman çevremin çok daha az sessiz olduğunu hissedeceğim.Belki de ağlayacağım o zaman, kesinlikle senin yüzünden değil, senden hiç böyle kuruntulara kapılmamanı rica ediyorum.Hayır hayır Simon, senin yüzünden kimse ağlamayacak.Gitmişsen gitmişsindir .Hepsi bu.Senin için ağlanacağına inanıyor musun?Söz konusu bile olmaz.Hiç aklına getirme bunu.Gittiğini hisseder insan, bunun farkına varır, ama sonra?Yani özlem veya ona benzer bir şey?Senin tarzında bir insana kimse özlem duymaz.Sen özlem uyandırmıyorsun.Hiçbir kalp senin ardından titremez.Seni aklından geçirmek mi?Ah, bırak!Evet, arada sırada dalgınlıkla, sanki bir iğneyi elimden düşürür gibi anarım seni.
---
Şu dünyada yaşadığın ev bir bavuldan ibaret.Çekici bir yanı var bunun, ama acınılası bir yanı da var.
---
Ne zaman kendime ait ciddi meselelerim olacaktı?Şimdiye kadar hayatımı boşa harcadım, hayatım bana çok değersiz göründüğü için öyle olmasını istedim çünkü.Yabancı çıkarlar içinde eriyip giderdim, bunu anlatmaya bile gerek yok; çünkü kendi hedefleri olmayan kili, tabii ki başkalarının hedefleri, çıkarları ve amaçları için yaşar.
---
İnsan, coşkuyla dolu hislere kapılıyordu.Olacak şey değil gerçi, ama Tanrı'nın evi bu dünyada bir yerlerdeyse eğer, o yer Paris olmalı.
---
Eskiden beri çocuksu, yumuşak bir kalbi vardı ve harcanmış bir hayatın verdiği acı ve pişmanlığın bu kalbi paramparça etmesi kolaydı.
---
Bir varmış bir yokmuş, başka ne yapacaklarını bilmedikleri için dünyanın üzerine dökülen kar tanecikleri varmış.Bir sürüsü tarlaya uçmuş ve orada kalmış, bazıları çatılara düşmüş ve orada kalmış, yine bazı başkaları, acele içinde yürüyen insanların şapkalarına ve kapüşonlarına düşmüşler ve kalmışlar, ta ki oradan silkeleninceye kadar, tek tük birkaç tanesi, bir arabanın önüne bağlanmış duran bir atın sadık, sevimli yüzüne uçmuş ve at gözlerinin uzun kirpiklerine konmuşlar, bir kar taneciği bir pencereden içeri uçmuş, ama orada ne yaptığı anlatılmamış, her ne olmuşsa, orada kalmış.Sokağa kar yağıyor, yukarıdaki ormana da, ah ne güzeldir şimdi orman.Oraya gitmek vardı.Umarım fenerlerin yandığı akşam saatine kadar yağmaya devam eder.Bir zamanlar bir adam varmış, kapkaraymış, yıkanmak istermiş ama sabunlanacak suyu yokmuş.Derken kar yağdığını görünce sokağa çıkmış ve kar suyuyla yıkanmış ve yüzü kar gibi beyaz olmuş.Artık bununla böbürlenebilirmiş, o da böbürlenmiş.Ama adamı bir öksürük tutmuş ve başlamış öksürmeye, bütün bir yıl boyunca, bir sonraki kış gelinceye kadar öksürüp durmuş.Derken dağdan yukarı yürümüş terleyinceye kadar, bir yandan hala öksürüyormuş.Öksürük bir türlü kesilmek bilmiyormuş.O sırada küçük bir çocuk gelmiş yanına, bu bir dilenci çocuğuymuş, avucunda bir kar tanesi varmış, kar tanesi, küçük, narin bir çiçeğe benziyormuş.'Bu kar tanesini ye' demiş çocuk.Ve büyük adam kar tanesini yemiş ve öksürüğü hemen geçmiş.Derken güneş batmış ve her yer kararmış.Çocuk karda oturuyor ama üşümüyormuş.Evde dayak yemiş, nedenini kendisi de bilmiyormuş.Küçük bir çocukmuş işte ve daha hiçbir şey bilmiyormuş.Minik ayakları da üşümüyormuş, oysa ayakları çıplakmış.Çocuğun gözünde bir damla yaş parlamış, ama ağladığını anlayacak kadar akıllı değilmiş daha.Herhalde gece donmuş çocuk, ama hiçbir şey hissetmemiş, hiç hissetmemiş, bir şey hissetmek için çok küçükmüş.Tanrı görmüş çocuğu, ama aldırış etmemiş, Tanrı bir şey hissetmek için çok büyükmüş.---
Bana gelince ben tüm insanların en işe yaramazıyım hala.Hayatımı bir ölçüde bile olsa, düzene soktuğumu gösterebilecek bir takım elbisem bile yok üstümde.Hayatta belirli bir seçim yaptığıma işaret eden hiçbir şey görmüyorsunuz bende.Hala hayatın kapısı önünde dikiliyorum, kapıyı çalıp duruyorum, pek ürkekçe tabii ve kapının sürgüsünü açmaya gelen biri var mıdiye heyecan içinde kulak kabartıp dinliyorum.Bu biraz sıkı bir sürgü ve insan dışarıda durup kapıyı çalanın bir dilenci olduğunu hissederse, o kapıya bakmak istemez.Ben sadece kulak kabartan ve bekleyen biriyim, bu konuda olgunlaştım tabii, çünkü beklerken hayal kurmayı öğrendim.Bu ikisi el ele yürür ve iyi gelir insana, üstelik bu sayede edebinizi de korursunuz.
Robert Walser
Tanner Kardeşler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder