8 Ekim 2024 Salı

Asiler Devri - İmparatorluk Cephelerinde İsyancılar, İhtilalciler ve Çeteciler



...

Zira düzensiz birlikler ile paralı askerlerin kullanılması, imparatorluğun askeri ve sosyal gücünün temel unsurlarından biridir.Osmanlı serhadının diğer tarafında da durum benzerdi; uskoklar, sınır hattını gerektiğinde koruyan ve gerektiğinde ihlal eden Habsburg İmparatorluğu'nun başıbozuk akıncılarıydı.Dolayısıyla, küçük çaplı ve özerk olan silahlı grupların ademiimerkeziyetçi bir yapıda faaliyet yürüttüğü gayrinizami harp, imparatorların sınır bölgelerinde şiddet pratiklerine otonom bir yapı veren önemli bir unsurdu.Bununla birlikte, "asi" aktörler ne kadar özerk olurlarsa olsunlar, gerektiğinde emir altına alınabilirlerdi.Esasında, devletler, devlet yanlısı şiddeti uygulamak için bu tarz yardımcı birliklerle sık sık anlaşma yoluna gitmişlerdi.

...

Şiddete ek olarak, ihlalci siyasetin ortaya çıkardığı yoldaşlığa ve maceraya dair romantik tezahürler de benzer şekilde kimlikleri biçimlendirmeye yardımcı oluyordu.Komitacılar, Balkanlar'daki Osmanlı yönetimine eleştirel bakan dönemin Avrupalı gözlemcilerin tahayyülünde "modern yuvarlak masa şövalyeleri"ydi adeta.

...

1897'de Edirne, Balkanlar'da doğan Osmanlı Müslümanı Şevket Süreyya Aydemir çocukluğunda  komşu çocuklarla çetecilik ve komitacılık oynamanın en sevdiği oyunlardan biri olduğunu hatırlıyordu:

"Seçtiğimiz kaptanlar, voyvodalar, çocukların en kuvvetlilerinden, en gözü pek olanlarından ayrılırlardı.Bunlar bizi birkaç kola ayırırlardı.Oyuna katılanlar, hemen feslerinin kenarlarını kıvırarak onları güya Rum, Bulgar eşkıyasının kalpaklarına benzetirlerdi.(...) Bellerimize bıçak, tabanca vazifesini görecek çubuklar, tahta parçaları takardık.Ceplerimize, kuşaklarımıza bomba yerine taşlar doldururduk."

...

Asiler Devri - İmparatorluk Cephelerinde İsyancılar, İhtilalciler ve Çeteciler
Derleyenler: Ramazan Hakkı Öztan - Alp Yenen
İletişim Yayınları

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder