22 Temmuz 2024 Pazartesi

Yön Dergisi Hareketi Üzerine Birkaç Değini - Emre Can Dağlıoğlu / Türkiye'de Tarih ve Tarihçilik: Kavram ve Pratikler


...

Avcıoğlu ve kitaplarının etkisi sadece dönemin sol düşünce dünyasıyla sınırlı değildir.12 Mat 1971 Muhtırası öncesinde, dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Faruk Gürler (akt.Birand vd.,2008:183), Türkiye'nin Düzeni için "Bu kitabı okumayan subayı ben eksik görürüm" derken, 1975'te Cüneyt Arkın'ın canlandırdığı Yeşilçam'ın meşhur komiseri Cemil'in öldürülürken elindeki kitaplar yine Avcıoğlu'nun yazdığı Milli Kurtuluş Tarihi (1974-5) ciltleridir. (Arslan 2005:198)

...

Yön bir hareket olarak, 1960'larda soldaki atılımı net bir şekilde ve çeşitli yollarla iktidar perspektifiyle süslemeye çalışmıştır.

Bu anlamda, var olan literatürde, Yöncülerin iktidar perspektifi sol-Kemalist, iktidarı ele alma yöntemleri de askeri darbeyi desteklemek olarak yorumlanır.Bu tespitler bir yere kadar yerinde olsa da, Yöncü tezleri, kestirmeden cuntacılık-parlamentoculuk ve Kemalist sosyalizm-demokratik sosyalizm diktotomilerinde değerlendirilemeyecek derecede değişken ve salınımlıdır. (Gürpına 2013: 258-9). Bu anlamda, Yöncü tezler, Kemalizm, sosyalizm, milliyetçilik ve Üçüncü Dünyacılığın eklektik ve muğlak bir şekilde karışımıdır.Dolayısıyla, bu muğlaklığın tüm bu ideolojileri yeniden içeriklendirmelerini sağlamış ve nihayetinde hepsini aşan bir noktaya ulaşmıştır.

Yön'ün ortaya koyduğu Türkiye projesi, Kemalist devrimin eksik bıraktığının tamamlanması "ivedilikle sosyal adalet içinde hızlı kalkınma" sağlanmasıdır.Zira sosyalizmi hedefleyen yeni bir devrimle tamamlanması gereken Kemalist devrim eksik kalmış bir devrimdir./Şener, 2011:346) Bu bağlamda, Kemalizm ve Mustafa Kemal, eleştiriden muaf tutulmayacaktır.Zira devrim, Ankara Palas'ta ve Karpiç'te yönünü kaybetmiş, kısa zamanda emperyalizmle işbirliği içinde olan komprador-ağa sınıfının hakimiyetine girmiş ve bu yüzden halkla buluşamamıştır.İleri yönde birçok devrim gerçekleştirilse de, devrimci kadro, toprak reformunu ihmal etmiş ve milli kapitalizm kurma yolunu seçmiştir.(Atılgan,2002c) Dolayısıyla, düşmanla işbirliği yapan yüksek burjuvazi ve azınlıklara mensup aracılar ile Osmanlı'dan devralınan köhne memur burjuvazi ve azınlıklara mensup aracılar ile Osmanlı'dan devralınan köhne memur burjuvazi tarafından kuşatılan Cumhuriyet'i kuran ihtilalci kadro en devrimci dönemlerinde dahi ne ekonomi politikalarına halkçı bir vasıf kazandırabilmiş ne de feodalizmi tasfiye etmeyi başarabişmştir. (Avcıoğlu, 1964)

...

Bu bağlamda, Yön'ün Mustafa Kemal ikonografisi de dikkat çekicidir.27. sayısıyla verilen Atatürk posteri, savaş alanında çekilmiş bir fotoğraftan, bakımsız ve kalpaklıdır.Bu bakımdan, Cumhuriyet'in kuruluşu sonrasında resmedilen tıraşlı, bakımlı ve fraklı devlet adamı figürünün karşısında yer almaktadır.Bu karşıtlığın tezahürü niteliğinde 1965 genel seçimlerinden sonra Meclis'in açılışına temayül gereği olan frakı  giymeden katılan Mehmet Ali Aybar, Yöncüler'in övgüsüne mazhar olur ve "fraksız" Mustafa Kemal bir kez daha övülür.

...

30 Haziran 1967'de Yön, 222. sayısıyla yayın hayatına son verir.Hareket, bu sayıda yayınlanan "Yönden Okuyucuya" başlıklı yazıda, "Türkiye'nin tablosunu ve çıkış yollarını ısrarlı bir yayınla ve ana çizgileriyle gözler önüne sermek" olan amacını tam olarak yaptıklarını ve "söylenmesi gereken her şeyi söyledikleri"ni belirtir.

Avcıoğlu da bu sayıdaki yazısında 

"Artık her şey bilinmektedir.Mesele bundan böyle bilmek değil, bilinenleri gerçekleştirebilmektir."

sözleriyle, Yön'ün misyonunu doldurduğunu ve artık fikirleri uygulamaya geçirmede daha aktif rol alan bir mecraya ihtiyaç olduğunun sinyallerini vermiştir.

...

Emre Can Dağlıoğlu
Türkiye Solunun "Azınlık Meselesi": Yön Dergisi ve 1964-1965 Rum Tehciri
Türkiye'de Tarih ve Tarihçilik: Kavram ve Pratikler
Derleyenler: Doğan Gürpınar - Ümit Kurt
Heretik Yayınları, 2018

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder